Εύα Ζούπη για Γλυκά Νερά: “Ακόμα μία”

Ακόμα μία.

Πολλές φορές παρακολουθούμε μία ταινία ή μία σειρά και σκεφτόμαστε ότι διάφορες από τις σκηνές αυτές δεν θα μπορούσαμε να τις συναντήσουμε στην πραγματική μας ζωή. Κι όμως. Αυτό που έγινε στα Γλυκά Νερά αποδεικνύει ότι όσο προωθητική κι αν είναι η τέχνη, η ζωή πολλές φορές την ξεπερνάει.

Χθες επιβεβαιώθηκε κάτι που κάποιοι και κάποιες υποθέταμε εδώ και καιρό. Υποθέταμε, αλλά δεν μπορούσαμε να το υποστηρίξουμε μέχρι τέλους. Και αυτό γιατί παράλληλα με τις σκέψεις μας, ήμασταν αντιμέτωποι με έναν συντετριμμένο σύζυγο, με έναν στοργικό πατέρα, με έναν γαμπρό που συμπαραστέκεται στους γονείς της συζύγου του, με έναν άντρα που αποχαιρετά την αδικοχαμένη σύζυγο και μητέρα του παιδιού του με φωτογραφίες και δακρύβρεχτες δημοσιεύσεις. 

Και πάλι όμως τα κομμάτια του παζλ δεν έδεναν. Για κάποιους ήταν η γλώσσα του σώματος, για κάποιους τα κενά που υπήρχαν στην ιστορία του. Όλες οι κουβέντες όμως κατέληγαν στο «Και ποιο ήταν το κίνητρο;». Πολλοί και κυρίως πολλές είχαμε την απάντηση, αλλά δεν την ξεστομίζαμε. Και αυτό γιατί θεωρούσαμε πως είτε θα ακούγαμε πάλι σχόλια περί υπερβολών, είτε γιατί οι ίδιες δε θέλαμε να έρθουμε αντιμέτωπες με την σκέψη «ΑΚΟΜΑ ΜΙΑ».

Και τελικά, είναι ΑΚΟΜΑ ΜΙΑ και τελικά, ακόμα διαπραγματευόμαστε τον όρο ΓΥΝΑΙΚΟΚΤΟΝΙΑ.

Ας το ξεκαθαρίσουμε, λοιπόν, για μία ακόμη μία φορά.

Ο όρος «Γυναικοκτονία» δεν επινοήθηκε από «εμμονικές» φεμινίστριες, ούτε χρησιμοποιείται για να υποδηλώσει μεγαλύτερη σημαντικότητα στη δολοφονία μίας γυναίκας έναντι ενός άνδρα. Ο όρος αυτός χρησιμοποιείται διεθνώς εδώ και χρόνια μετά από κοινωνιολογική προσέγγιση εκατοντάδων υποθέσεων ως προς τα κίνητρα και τις ενέργειες του δολοφόνου. 

Γυναικοκτονία είναι η δολοφονία γυναικών που γίνεται με σεξιστικά κίνητρα, δηλαδή, εξαιτίας του φύλου τους. Πρόκειται για περιστατικά που συμβαίνουν «μέσα στο σπίτι» από τον σύντροφο ή τον σύζυγο της γυναίκας. Μπορεί να είναι το αποτέλεσμα συνεχούς ενδοοικογενειακής βίας, μπορεί να είναι η πρώτη και τελευταία ενέργεια του άνδρα. Μπορεί να γίνει επειδή η γυναίκα αποφάσισε πως δε θέλει να συνεχίζει να μοιράζεται τη ζωή της με αυτόν τον άνθρωπο, μπορεί να γίνει επειδή προέβη σε ενέργεια η οποία ξέφευγε από το φάσμα της αποδεκτής συμπεριφοράς που αντιλαμβάνεται ο σύντροφος ή σύζυγός της.

Για να το πούμε λίγο πιο απλά, το χέρι των ανδρών αυτών οπλίζεται από την κτητική τους διάθεσή, από την αντίληψή τους πως η γυναίκα τους ανήκει, από το ότι δεν αποδέχονται πως η σύντροφός τους μπορεί να αποφασίζει μόνη της για τη ζωή της. Και όλη αυτή η αντίληψη «οπλίζεται» από την πατριαρχία. 

Αυτό που πρέπει να κάνουμε δεν είναι απλό. Το χρωστάμε, όμως, σε όλες αυτές που λείπουν. Πρέπει να σπάσουμε όλα τα κοινωνικά πρότυπα. Αυτά είναι που βλέποντας, έναν λευκό άνδρα, Έλληνα, πιθανά χριστιανό, «εμφανίσιμο», μορφωμένο, με καλή δουλειά δεν μας επιτρέπουν να τον δούμε ως ύποπτο. Να τελειώσουμε με την ξενοφοβία. Αυτή είναι που μας οδηγεί σε εύκολα συμπεράσματα δίνοντας άλλοθι στους «δικούς μας». Εξάλλου πόσο πιο εύπεπτο θα ήταν για την κοινωνία μας ο «ιδανικός σύζυγος και πατέρας» να έλεγε αλήθεια και η δολοφονία της Κάρολαιν να είχε γίνει από χέρι Αλβανού ή Γεωργιανού; Πόσο τέλεια θα «κούμπωναν» όλα τα στερεότυπα με τα οποία έχουμε μεγαλώσει;

Σε αυτά τα στερεότυπα οφείλονται όλα. Σε αυτά τα στερεότυπα που στη συντήρησή τους και στην αναπαραγωγή τους από τα μέσα, από τους πολιτικούς, από εμάς τους ίδιους ως κοινωνία, δεν βάζει κανείς φρένο. Αντίθετα, συνεχίζουμε να επιτρέπουμε σε κάποιους να παρουσιάζουν δημόσια «εγχειρίδιο» για το πως επίδοξοι γυναικοκτόνοι θα πέσουν στα μαλακά, σε άλλους να υποστηρίζουν με θέρμη την υποχρεωτική συνεπιμέλεια ακόμα και στην περίπτωση ύπαρξης κακοποιητικού γονέα και σε κάποιους τρίτους να διοργανώνουν αναχρονιστικά συνέδρια γονιμότητας. 

Και αν διαβάζοντας αυτές τις σκέψεις, θεωρείς πως προσπαθώ να σε πείσω να αποδεχτείς τον όρο «γυναικοκτονία», η απάντηση είναι πως ναι. 

Γιατί μόνο αν τον κατανοήσεις βαθιά και σταματήσεις ως άλλος ειδικός/νομικός/κοινωνιολόγος να εξετάζεις κατά πόσο δόκιμη και ορθή είναι η χρήση του, μόνο τότε θα έχουμε κάνει ένα βήμα μπροστά.

Μέχρι τότε μπορούμε μόνο να ελπίζουμε σε #καμία_άλλη_γυναικοκτονία.