Άρθρο του Κυριάκου Κυριάκου στο “The Socialist”.Σοσιαλιστής γίνεσαι από ιδεολογία, δεξιός από ιδιοσυγκρασία

Σοσιαλιστής γίνεσαι από ιδεολογία, δεξιός από ιδιοσυγκρασία

Του Κυριάκου Κυριάκου, Γραμματέα Τομέα Επικοινωνίας Κινήματος Αλλαγής

Πέρα από τις σημαντικές και αυτονόητες ευχές για υγεία σε όλο τον κόσμο για το 2020, θα ήθελα να ξεχωρίσω μια που θεωρώ τη σημαντικότερη για μια χώρα που έχει περάσει μια εθνική, συλλογική κατάθλιψη την τελευταία δεκαετία. Η επιστροφή στην ψυχική και πνευματική κανονικότητα να επέλθει γρήγορα και οι πληγές μιας κρίσης που κράτησε μια αιωνιότητα να κλείσουν τουλάχιστον γρήγορα.

Καλή αρχή και καλοτάξιδο να είναι και τούτο το νέο site, μια προσπάθεια να επαναφέρει μια γοητευτική πολιτική λέξη στο προσκήνιο.

Σοσιαλιστής. Ένας όρος που πολιτικά γεννήθηκε για να απαντήσει στα προβλήματα της πρώτης βιομηχανικής επανάστασης και ενώ βρισκόμαστε στην τέταρτη, ο όρος ψάχνει να επικαιροποιήσει το περιεχόμενό του. Και για να είμαστε ρεαλιστές και ειλικρινείς, ο σοσιαλισμός ψάχνει παγκόσμια να ξεπεράσει την κρίση που του προκαλεί η επικράτηση του καπιταλισμού, του νεοφιλελευθερισμού, η νίκη των αγορών έναντι του ανθρώπου.

Σε ένα κοινό μέσης πολιτικής κατάρτισης και μάλλον μεγαλύτερης ηλικίας, ίσως είναι αυτονόητοι οι ορισμοί των ιδεολογιών, οι διαχωρισμοί στο οριζόντιο πολιτικό φάσμα, οι διαφορές. Όμως περισσότερο από τον σοσιαλισμό, ηττήθηκε συνολικά η πολιτική και οι νέες γενιές σε ένα τέτοιο περιβάλλον θεωρούν πια ως δεδομένα και αποδεκτά πράγματα τα οποία ο σοσιαλισμός πολέμησε γενναία -και σε κάποιο βαθμό ρύθμισε- παγκοσμίως.

Οι μισθοί ορίζονται από την παραγωγικότητα και από την απόφαση των «επενδυτών», τα σχολεία και τα νοσοκομεία θεωρούνται καλά αν είναι ιδιωτικά, η φτώχεια και το κοινωνικό περιθώριο θεωρούνται αποτέλεσμα «τεμπελιάς» ή «ανικανότητας», τα κράτη υποκύπτουν στις ανάγκες των αγορών, παραχωρώντας κυριαρχικά δικαιώματα.

Οι συλλογικότητες φθίνουν και η τάση είναι η επιστροφή στην οικία και τους οικείους, στη δουλίτσα και το νοικοκυριό μας. Το περιβάλλον γίνεται το πρώτο θύμα και ο άνθρωπος το αμέσως επόμενο μιας παγκοσμιοποιημένης αγοράς, που ασφαλώς και δεν έχει καμία διάθεση αυτορύθμισης και περιορισμού των κερδών σε όφελος του πλανήτη, της κοινωνικής συνοχής, της δημοκρατίας και της δικαιοσύνης.

Άρα χάσαμε; Πήγαν στράφι αγώνες δεκαετιών για τη σοσιαλδημοκρατία; Μπορούμε σε μια εποχή ακραίου ανταγωνισμού παντού, να πείσουμε τον κόσμο πέρα από την προσωπική του προκοπή να ζήσει και να εργαστεί για τη συλλογική ευημερία και για τη διάσωση του πλανήτη; Μπορούμε ξανά γοητευτικά να πείσουμε τον κόσμο ότι η πολιτική μπορεί να ρυθμίσει την αγορά και όχι η αγορά την πολιτική; Πρέπει να περιμένουμε το πότε ο σοσιαλισμός και η σοσιαλδημοκρατία νομοτελειακά θα επιστρατευθούν ως αντιβίωση στο νεοφιλελεύθερο παγκόσμιο νεόπλασμα που κατατρώει κοινωνίες, συνειδήσεις και περιβάλλον;

Στη δική μου κοσμοθεωρία σήμερα, ο βασικός διαχωρισμός γίνεται με βάση το όνειρο και την πραγματικότητα. Στο δικό μου μυαλό πάντα το να είσαι αριστερός είναι ιδεολογία. Το να είσαι δεξιός είναι ιδιοσυγκρασία. Δεν εμπεριέχει όνειρο, παρά μόνο διαχείριση της πραγματικότητας και κυρίως αποδοχή των ανισοτήτων.

Αν αντικαταστήσουμε, ποιητική αδεία, τη λέξη «ιδεολογία» με τη λέξη «όνειρο», με τι όνειρο πορεύεται κάποιος δεξιός; Το όνειρο για περισσότερη πατρίδα, περισσότερη θρησκεία, περισσότερη οικογένεια; Με το όνειρο για καμία κρατική παρέμβαση, ώστε ο πιο γρήγορος να τερματίζει πρώτος, ακόμη και αν ανταγωνίζεται ΑΜΕΑ; Με το όνειρο να μην μπλέκονται οι νόμοι και το κράτος και πάρα πολύ στην επιχειρηματικότητα και να μην ρυθμίζουν την κερδοφορία; Με το όνειρο να ψάχνουμε τις διαχωριστικές γραμμές στα έθνη και στις εκκλησιές; Με το να ζούμε πίσω από συρματοπλέγματα που μας αφήνουν στην «σωστή» πλευρά του δράματος, αρκεί να μην διαταραχθεί η εθνική καθαρότητα από πρόσφυγες και μετανάστες; Με το να είναι αποκλειστικό «προνόμιο» της καλής διάθεσης των ισχυρών να διοργανώνουν φιλανθρωπικά γκαλά για τους άστεγους;

Με σεβασμό σε όποιον έχει απλά αποφασίσει ότι… that’s life και ότι στην επικράτηση του καπιταλισμού προτιμά να καβαλήσει το κύμα, παρά να πολεμήσει για την ουτοπική νηνεμία, έχει σημασία να γνωρίζουμε ότι η Δεξιά παραμένει γι’ αυτόν ακριβώς τον λόγο ανέμπνευστη και καταδικασμένη στα δικά της αδιέξοδα. Δεν υπάρχει αρκετός πλούτος για όλους και σίγουρα δεν είναι ποτέ αρκετός για κάποιον που συνδέει την ευτυχία με τον πλούτο του.

Εμείς όμως; Οι άνθρωποι του ονείρου και της ουτοπίας, οι άνθρωποι για τον άνθρωπο, πως χάσαμε τα ερείσματα που μας δόθηκαν κάποια στιγμή αφειδώς; Πως χάσαμε παγκόσμια δυνάμεις, σε κάποιες περιπτώσεις από γραφικότατες περιπτώσεις πολιτικών τυχοδιωκτών; Που είναι η δική μας ευθύνη και ποιες είναι οι δικές μας δράσεις, ώστε σύντομα να επιστρέψουμε ως η μόνη κοινωνικά δίκαια, ιστορικά καταξιωμένη και εφικτή πρόταση διακυβέρνησης του κόσμου;

Προφανώς τα ερωτήματα δεν έχουν οριστικές απαντήσεις, ωστόσο, τόσο η αυτοκριτική, όσο και η επικαιροποίηση του σοσιαλισμού παγκοσμίως είναι μια άμεση ανάγκη, χωρίς μεγάλη ακόμη πίστωση χρόνου.

Καταθέτω επιγραμματικά τους δικούς μου προβληματισμούς. Δεν πρέπει να δεχόμαστε ως αδιαμφισβήτητες βεβαιότητες τις παραδοσιακές μονάδες μέτρησης. Ο πίνακας κερδών και οικονομικής ανάπτυξης, δεν μπορεί να παραμένει ο μόνος αποδεκτός για την μέτρηση της αποτελεσματικότητας των κυβερνήσεων. Πρέπει να βάλουμε ένα φρένο στην δικαιωματική λαγνεία. Να προασπιζόμαστε τα ατομικά δικαιώματα στη σφαίρα του αυτονόητου, να σταματούμε εκεί που η διεκδίκηση αφορά ατομικά προνόμια, εις βάρος της κοινωνικής συνοχής.

Να σταματήσουμε να ψάχνουμε τα «προοδευτικά σοκ» που κατά τη γνώμη μας σπάζουν ταμπού, αλλά στην πραγματικότητα συντηρητικοποιούν αντανακλαστικά τις κοινωνικές πλειοψηφίες. Να είμαστε πιο επεξηγηματικοί, λιγότερο ελίτ και ονειροβάτες, να είμαστε αποτελεσματικοί στους απλές, καθημερινές ανθρώπινες αγωνίες. Να αποδεχθούμε τις ανθρώπινες αδυναμίες με σεβασμό και να προτείνουμε τρόπους πολιτικής καταπολέμησής τους.

Να πάψουμε να είμαστε ανεκτικοί στη διαφθορά που προκαλεί η αναγκαία ισχυροποίηση των κρατών απέναντι στις αδηφάγες «ελεύθερες» οικονομίες. Να είμαστε στην πρώτη γραμμή των συνεργασιών των λαών και της αξιοπρέπειάς τους, όσο κοντά η μακριά μας βρίσκονται.

Μα κυρίως να είμαστε εδώ τώρα που η ανθρώπινη εργασία θα είναι λιγότερο απαραίτητη και οι μηχανές περισσότερο αναγκαίες. Να απαντήσουμε με ηθική και ρεαλισμό στα ερωτήματα που θέτει με ιλιγγιώδεις ταχύτητες η τεχνολογία.

Να είμαστε εμείς εκείνοι που θα αντιμετωπίσουμε το περιβάλλον ως ισότιμο «συνομιλητή» της πολιτικής. Να είμαστε εκείνοι που θα υπερασπιστούμε τις ρίζες της δημοκρατίας έναντι της ταχύτητας και των κερδών.

Να δουλέψουμε την αισθητική του λόγου και του ύφους μας, όχι για να καλωπίζουμε, αλλά για να είμαστε σίγουροι ότι οπτικοποιούμε τις προθέσεις μας για τους πολλούς.

Σύντομα και νομοτελειακά ο καπιταλισμός θα πνιγεί στα αδιέξοδά του. Είναι στο χέρι μας να είμαστε η επόμενη απάντηση.

Σε κάποια επόμενη ανάρτηση, θα γίνουν πιο συγκεκριμένοι οι προβληματισμοί για τον δικό μας τόπο.