Μάρα Κουκουδάκη: “Η ισότητα των φύλων είναι η βάση της δημοκρατίας και όχι κάποια πράξη καλής θελήσεως”

Αφιέρωμα του “ΤΗΕ SOCIALIST” με αφορμή την “Ημέρα της Γυναίκας”

Πρόλογος: Μπάμπης Καραγεωργίου:

Η 8η Μαρτίου έχει καθιερωθεί διεθνώς ως ημέρα μνήμης των αγώνων του κινήματος για τα δικαιώματα των γυναικών. Η ισότητα των Φύλων παίζει καθοριστικό ρόλο στην Ελλάδα και στην Ευρωπαϊκή Ένωση γενικότερα και η καθιέρωση της έχει εξασφαλίσει ως επί το πλείστον ισότιμες ευκαιρίες στην εργασία, στην κοινωνική αλλά και στην ιδιωτική ζωή.  

Στην Ελλάδα νομοθετικά η ισότητα των Φύλων καθιερώθηκε το 1983 από την πρώτη κυβέρνηση του Ανδρέα Παπανδρέου με έναν νόμο ορόσημο που θα άλλαζε άρδην το οικογενειακό δίκαιο. Καθιερώθηκε ο πολιτικός γάμος, η ισότητα των δύο γονέων, η αναγνώριση του συναινετικού διαζυγίου και το οικογενειακό δίκαιο ξέφυγε από τις έντονα συντηρητικές βάσεις που είχε έως τότε. Η ισότητα των Φύλων αποτελεί καθοριστικό στοιχείο της Δημοκρατίας μας.  

 Η χώρα μας δυστυχώς παρά τις μακρινές στον χρόνο νομοθετικές ρυθμίσεις στον Δείκτη Ισότητας των Φύλων που δημοσιεύτηκε τον περασμένο Οκτώβριο είναι ουραγός. Το Ινστιτούτο για την Ισότητα των Φύλων βαθμολόγησε την ΕΕ με 68 στα 100 και την Ελλάδα με 52,5 στα 100, τοποθετώντας την χώρα μας, για μία ακόμη χρονιά, στην τελευταία θέση της κατάταξης. Από το 2010, αναφέρει η έκθεση του συγκεκριμένου Ινστιτούτου , η Ελλάδα παραμένει σχετικά στάσιμη σε ό,τι αφορά την έμφυλη ισότητα στους τομείς χρόνος, χρήμα, υγεία, εξουσία, εκπαίδευση και απασχόληση. Δυστυχώς μένουν πολλά αυτά που πρέπει να αλλάξουν και μέσα σε αυτά είναι και ένα μέρος της πιο προσκολλημένης νοοτροπίας πάνω σε αυτό το ζήτημα. Παρά τους αργούς ρυθμούς σιγά, σιγά κάτι αλλάζει.  

Οι νεότερες γενιές έχουν διαφορετική οπτική από τις παλαιότερες στο θέμα της ισότητας. Ισως η αύξηση του μορφωτικού επιπέδου, η ένταξη στο Ευρωπαϊκό οικοδόμημα να έπαιξαν τον ρόλο τους. Θα το δείξει η πορεία μας στον χρόνο και η ευκολία η μη του εαυτού μας να αντιλαμβάνεται τις αλλαγές. 

Τiς δικές τους σκέψεις για την ημέρα έδωσαν  γυναίκες, με σημαντική παρουσία στα κοινά: 

Μάρα Κουκουδάκη -Υπεύθυνη Ανθρώπινου Δυναμικού Κινήματος Αλλαγής / ΠΑΣΟΚ 

Η Παγκόσμια ημέρα της Γυναίκας είναι η καθιερωμένη ημέρα μνήμης των αγώνων του κινήματος για την κατοχύρωση των δικαιωμάτων των γυναικών. Μόλις το 1977, η 8η Μαρτίου αποφασίστηκε να ανακηρυχθεί ως η Ημέρα του ΟΗΕ για τα δικαιώματα των Γυναικών και την παγκόσμια ειρήνη. Είχαν προηγηθεί όμως αιώνες, κατά τη διάρκεια των οποίων οι γυναίκες πάλευαν για πράγματα που σήμερα θεωρούνται αυτονόητα σε εμάς, όπως είναι το δικαίωμα ψήφου, το δικαίωμα συμμετοχής στα κοινά, το δικαίωμα στη μόρφωση και στην εργασία. 

Παρόλο που έχουν γίνει βήματα προόδου κατά καιρούς, η ισότητα των φύλων στην Ελλάδα παραμένει ζητούμενο, εφόσον  δεν έχει επιτευχθεί ως ουσιαστική πραγματικότητα και οι γυναίκες απέχουν πολύ ακόμα από το να απολαμβάνουν κοινωνικά, πολιτικά και αναπαραγωγικά δικαιώματα αντίστοιχα με των γυναικών των υπόλοιπων ευρωπαϊκών κρατών. Οι γυναίκες στη χώρα μας πάλευαν και παλεύουν καθημερινά για την αξιοπρέπειά τους και τη ζωή τους, απέναντι σε όσα τις κρατούν πίσω συγκριτικά με τους άνδρες και ενώ καλούνται καθημερινά να «υπηρετούν» με απόλυτη επιτυχία, πολλαπλούς ρόλους. Ο δρόμος για το σπάσιμο των στερεότυπων φύλου είναι ακόμα μακρύς.

Δυστυχώς, φέτος, η Παγκόσμια ημέρα της Γυναίκας στη χώρα μας στιγματίζεται από τον πρωτοφανή αριθμό των καταγεγραμμένων γυναικοκτονίων (σίγουρα είναι πολύ περισσότερες) που έχουν λάβει χώρα μέσα στον τελευταίο ένα χρόνο, όπως και από τον ιδιαίτερα αυξημένο αριθμό βιασμών γυναικών και κοριτσιών.  

Οι δολοφονίες των γυναικών από τους συντρόφους τους ή τους πρώην συντρόφους τους, από τους ανθρώπους δηλαδή που αγαπούσαν και εμπιστεύονταν, αποκλειστικά και μόνο λόγω του φύλου τους, μας υπαγορεύουν πώς αποτελεί πια επιτακτική ανάγκη να σπάσουμε τον κύκλο της σιωπής και τον κύκλο της βίας. Και αυτό θα το καταφέρουμε μόνο αν άμεσα συνειδητοποιήσουμε ότι πρέπει να σπάσει ο κύκλος της εξάρτησης, έτσι ώστε να προστατεύεται η σωματική ακεραιότητα κάθε γυναίκας και να διασφαλίζεται το αναφαίρετο δικαίωμά της να αποφασίζει για το σώμα της και για τη ζωή της συνολικά. 

Η έκταση της έμφυλης βίας είναι πια εμφανής ακόμα και σε εκείνους που μονίμως κάνουν ότι δεν ακούν, δεν βλέπουν, δεν γνωρίζουν. Αυτό απέναντι στο οποίο κωφεύουμε είναι η μακροχρόνια αποσιώπηση και απόκρυψη των περιστατικών κακοποίησης, το οποίο αποτελεί κομμάτι της διαδικασίας αυτής καθαυτής, καθώς δεν υπάρχουν θεσμικά ασφαλείς διέξοδοι. Είναι αδιανόητο εν έτη 2022, οι γυναίκες να μην αισθάνονται ασφαλείς μέσα στο ίδιο τους το σπίτι ή εντός του εργασιακού τους χώρου. Και δυστυχώς θα συνεχίσουν να αισθάνονται ανασφάλεια όσο το κράτος δεν δημιουργεί τις αναγκαίες δομές για εκείνες που θέλουν να φύγουν από ένα άρρωστο και επικίνδυνο περιβάλλον, όσο δεν διασφαλίζεται ότι θα μπορούν να φροντίσουν τις οικογένειες τους έχοντας ισότιμη μεταχείριση στην εργασία τους. Όσο εμείς οι ίδιοι με τη στάση μας «περιφρουρούμε» τις έμφυλες ιεραρχίες εντός της κοινότητας που δρούμε, δεν θα αλλάζει τίποτα. 

Δεν θα διαφοροποιηθεί τίποτα ουσιαστικά εάν δεν αλλάξουμε τον τρόπο που μεγαλώνουμε τα παιδιά μας, κορίτσια και αγόρια. Όσο δεν τους μαθαίνουμε να σέβονται ο ένας τον άλλον και να υπερασπίζονται ο ένας την ελευθερία του άλλου καθώς και οι δύο έχουν ίσα δικαιώματα και υποχρεώσεις, οι γυναίκες θα εξακολουθούν να δολοφονούνται από πρόθεση, απλά και μόνο επειδή είναι γυναίκες. Σε καιρούς χαλεπούς, εξαντλημένοι οικονομικά, μετά την δεδομένη πίεση της πανδημίας και με τον πόλεμο να εξελίσσεται δίπλα μας πια, η ενδοοικογενειακή βία και οι κακοποιητικές συμπεριφορές έναντι των γυναικών όχι απλώς υπάρχουν, αλλά όλο και συχνότερα καταλήγουν στο έγκλημα.  

Οφείλουμε στους εαυτούς μας και στα παιδιά μας να εμπεδώσουμε επιτέλους ότι η ισότητα των φύλων είναι η βάση της δημοκρατίας μας και όχι κάποια χειρονομία καλής θελήσεως.