Μαρία Σπανού: Με αφορμή τη γυναικοκτονία στη Νίκαια..

Γράφει στο “THE SOCIALIST” η Μαρία Σπανού /Αναπλ. Γραμματέας τομέα Εθελοντισμού και Κοινωνικών Κινημάτων Πασόκ-Κιν. Αλλαγής

Νίκαια, 22/01/2023. Το 2023 μπήκε με ακόμη μία γυναίκα νεκρή.  Η “μαύρη λίστα” των γυναικοκτονιών ολοένα και αυξάνεται σημειώνοντας μία ανησυχητική κλιμάκωση στη χώρα μας

Σημαντικό ωστόσο είναι να συνεκτιμήσουμε την παράμετρο των αποσιωπημένων γυναικοκτονιών, για τις οποίες δε μαθαίνουμε ποτέ γιατί αφορούν γυναίκες τρανς, πρόσφυγες, τοξικοεξαρτημένες, άστεγες κτλ. Οποτε τα πραγματικά νούμερα είναι εξαιρετικά μεγάλα.

Ακόμα μία γυναίκα, μία μητέρα, που δολοφονήθηκε από τον σύζυγο της, μέσα στο ίδιο της το σπίτι. Ακόμα μία ανθρωποκτονία, γυναικοκτονία, πείτε το όπως θέλετε. Προσωπικά υιοθετώ τον όρο γυναικοκτονία καθώς είναι ένας όρος τόσο ξεκάθαρος που εκφράζει ένα έγκλημα στο οποίο οι γυναίκες είναι θύματα καθαρά εξαιτίας του φύλου τους.

Σε αυτό το άρθρο θα ήθελα λοιπόν είναι να παραθέσω τις θέσεις μου για τους τρόπους πρόληψης, στήριξης και προστασίας των θυμάτων έμφυλης βίας.

Αρχικά θα ήθελα να σταθώ στο προφίλ του θύτη κ στα ψυχιατρικής φύσης προβλήματα που  όπως φαίνεται αντιμετώπιζε.  Άλλος ένας γυναικοκτόνος που μπαινόβγαινε σε ψυχιατρικά ιδρύματα, με παρελθόν κακοποιητικής συμπεριφοράς. Το ίδιο σενάριο επαναλαμβάνεται ξανά κ ξανά. Δυστυχώς υπάρχουν πολλοί αντίστοιχοι του θύτη άνθρωποι με ψυχιατρικά βεβαρημένο ιστορικό οι οποίοι κυκλοφορούν ανενόχλητοι, τραμπουκίζουν στην οικογένεια τους κ ίσως αμελούν την φαρμακευτική τους αγωγή. Κ μαντέψτε! Κάποιοι από αυτούς μπορεί να είναι επικείμενοι γυναικοκτόνοι. 

Ο γυναικοκτόνος μπορεί είναι ένας άρρωστος άνθρωπος, που νοσεί ψυχικά. Μπορεί να είναι ο άνθρωπος της διπλανής πόρτας, ένας απλός άνθρωπος, ο δικός μας άνθρωπος. Κ τις περισσότερες φορές η οικογένεια του είναι αυτή που παραβλέπει τα σημεία κ τα συμπτώματα, δεν θέλει να δει την αλήθεια αλλα εθελοτυφλεί από φόβο μην χαλάσει την εικόνα της αγαπημένης οικογένειας που έχουν φτιάξει. Βέβαια από την άλλη πλευρά του νομίσματος αυτό το στερεότυπο της ψυχιατρικοποίησης ότι έχει το ακαταλόγιστο αυτός που διαπράττει ένα τέτοιο έγκλημα βολεύει το θύτη ώστε να πέσει στα μαλακά. Με αυτόν τον τρόπο η έμφυλη βία κανονικοποιείται περίτρανα.

Οι κρατικές αρχές είχαν ενημερωθεί για το πρόβλημα αυτό εδώ και αρκετό καιρό αλλά η κρατική πολιτική πρόληψης απέτυχε, για ακόμη μία φορά. Παρόλο που στη θεωρία η ενδοοικογενειακή βία διώκεται αυτεπάγγελτα, στην πράξη όμως μόνο με τη μήνυση ασκείται ποινική δίωξη και όχι με απλές καταθέσεις και καταγγελίες μαρτύρων.  Διερωτώμαι λοιπόν πόσες ακόμα γυναίκες πρέπει να χαθούν ώστε να αναγνωριστεί νομικά η γυναικοκτονία και για να δημιουργηθεί ένα πλαίσιο προστασίας και υποστήριξης θυμάτων ενδοοικογενειακής βίας? Δυστυχώς ενώ ένα μεγάλο μέρος της κοινωνίας είναι έντονα αφυπνισμένο, η Πολιτεία δεν έχει αναλάβει καμιά ουσιαστική πρωτοβουλία στην κατεύθυνση αντιμετώπισης του προβλήματος.

Σε πρώτη φάση λοιπόν επιτακτική είναι η ανάγκη να λάβει το κράτος πιο σοβαρά υπόψιν τη ψυχική νόσο ώστε να υπάρξουν πιο ρεαλιστικές προσεγγίσεις για την αντιμετώπιση της.

Ακόμα μία φορά που η αστυνομία ενημερώθηκε με καταθέσεις γειτόνων για τη βίαιη συμπεριφορά αυτού του ανθρώπου, αλλά ο θύτης συνέχισε ακάθεκτος, χωρίς καμία επιτήρηση. Οι ψυχικά νοσούντες, οι οποίοι δεν λαμβάνουν την φαρμακευτική τους αγωγή, είναι δυνητικά επικίνδυνοι, όχι μόνο για τις γυναίκες αλλά κ για την κοινωνία στο σύνολο της. Καλό θα ήταν λοιπόν να δουλεύει καλύτερα ο μηχανισμός στις ψυχιατρικές κλινικές ώστε αυτοί οι άνθρωποι να θεραπεύονται ουσιαστικά κ να είναι υπό μία σχετική παρακολούθηση ώστε να επανέλθουν κάποια στιγμή υγιείς πίσω την κοινωνία και στις οικογένειες τους. Σημαντικό επίσης είναι το κράτος να επανδρόσει πλήρως τις σχετικές ψυχοθεραπευτικές δομές με σημαντικό αριθμό στελεχών(ψυχιάτρους κτλ) που τα τελευταία χρόνια είναι υποστελεχωμένες και να αντιληφθεί την σημασία της έγκαιρης ψυχολογικής προσέγγισης και ψυχοθεραπείας που μόνο θετικό αντίκτυπο θα έχει μακροπρόθεσμα.

Σε δεύτερη φάση σημαντικό είναι να ενισχυθούν οι δομές φιλοξενίας κακοποιημένων γυναικών όπως και να εξαλειφθεί όσο είναι δυνατόν η γραφειοκρατία που αποκλείει κάποιες ομάδες γυναικών όπως τοξικοεξαρτημένες, οροθετικές κτλ.

Για να μπορούμε να μιλάμε για μία ολιστική προσέγγιση θα πρέπει να δημιουργηθούν καινούργιοι ξενώνες, δομές επείγουσας φιλοξενίας, αλλά και πιο εξειδικευμένες δομές προσωποποιημένες στις ανάγκες των αποκλεισμένων από τους υπάρχοντες κανονισμούς γυναικων, όπως πχ για ΛΟΑΤΚΙ+ άτομα.  Επιπρόσθετα, σε ένα άλλο πεδίο στο οποίο θα μπορούσε να συνδράμει το κράτος είναι η μέριμνα των οικογενειών των δολοφονημένων γυναικών, με το να παρέχει δυνατότητα δωρεάν ψυχοκοινωνικής και νομικής υποστήριξης. 

Ως πότε θα κυριαρχεί το στοιχείο της ατιμωρησίας, με ελάχιστες ποινές και έλλειψη λογοδοσίας κ ανταπόκρισης από το κράτος;

Η ένταξη των γυναικοκτονιών στην έννομη τάξη πρέπει να είναι η βασική πλέον διεκδίκηση των φεμινιστικών κινημάτων, όχι μόνο για την προστασία της ζωής των γυναικών αλλά και για να απολαμβάνουν οι τελευταίες μία πιο ποιοτική ζωή με ασφάλεια, χωρίς φυλετικές διακρίσεις και βία. Δεν αρκεί πλέον το διακύβευμα της απονομής δικαιοσύνης για τις δολοφονημένες γυναίκες.

Καμία ανοχή σε κάθε είδους βία, καμία ανοχή στη γυναικοκτονία. Η πατριαρχία δεν είναι απλά μία ιδεολογική εμμονή ή ένα trend μιας σύντομης περιόδου.

Αν και δεν υποστηρίζω ότι ένα μεμονωμένο νομοθετικό πλαίσιο θα λύσει το πρόβλημα ριζικά, παρόλα αυτά θεωρώ ότι είναι μία συμβολική κυρίως κίνηση από πλευράς Πολιτείας που μπορεί να παράγει θετικά πρότυπα και επιπρόσθετα να κινήσει ριζικές διεργασίες σε ποικίλους τομείς που είναι άμεσα συνδεδεμένοι με τη ψυχοσύνθεση των ατόμων, όπως η εκπαίδευση, η οικογένεια, τα social media, με απώτερο σκοπό την πάταξη του σεξισμού.

Ήρθε η ώρα να γίνουν θεσμικές αλλαγές άμεσα.