«Όποιος πρόλαβε, τον κύριο είδε»

Πριν λίγες μέρες υπήρχε ανοικτό το πρόγραμμα «Καινοτομία και Πράσινη Μετάβαση στην Μεταποίηση Αγροτικών Προϊόντων» και τις επόμενες μέρες ανοίγει το πρόγραμμα «Πράσινος Αγροτουρισμός», χρηματοδοτούμενα από το Ταμείο Ανάκαμψης.

Είναι ιδιαίτερα σημαντικά προγράμματα, για τα οποία ωστόσο αμφισβητείται καταρχήν η ουσιαστική διασύνδεση τους με την γενικότερη στρατηγική του αγροδιατροφικού κλάδου, της επισιτιστικής ασφάλειας, της περιφερειακής ανάπτυξης και συνοχής αλλά και της συμπληρωματικότητας τους με την Κοινή Αγροτική Πολιτική 2027 (ΚΑΠ). Ζητήματα που είναι σημαντικά, αν ληφθεί υπόψη
ότι έγινε μεταφορά πόρων από την χρηματοδότηση της νέας ΚΑΠ στο Ταμείο Ανάκαμψης, με σκοπό την ενίσχυση της ανταγωνιστικότητας και ανθεκτικότητας του τομέα.

Η προκήρυξη και για τα δύο προγράμματα προβλέπει χρονική σειρά υποβολής και άμεσης αξιολόγησης τους. Η ίδια διαδικασία προβλέπεται και για τα επόμενα προγράμματα σχετικά με τα Σχέδια Βελτίωσης.

Με τον τρόπο όμως αυτό κατάθεσης των προτάσεων όπως προβλέπεται από την προκήρυξη του Ταμείου Ανάκαμψης , φαίνεται ότι θα επαναληφθεί ακόμη ένα φιάσκο, ανάλογο του «Εξοικονομώ κατ΄ οίκον», που η υποβολή τους έκλεινε εντός 20 λεπτών από τη στιγμή έναρξης της, της δυνατότητας υποβολής.

« Όποιος πρόλαβε τον κύριο είδε» ,δηλαδή.

Η ευθύνη της πολιτικής ηγεσίας και των δυο συναρμόδιων Υπουργείων είναι μεγάλη και δεν διανοείται να ισχυριστεί κάποιος ότι δεν το γνώριζε ,διότι πριν 15
μέρες, το πρόγραμμα του ΥΠΑΑΤ για την «Καινοτομία και Πράσινη Μετάβαση στην Μεταποίηση Αγροτικών Προϊόντων», έκλεισε σε λίγες ώρες και αφού οι προτάσεις που υποβλήθηκαν μέχρι εκείνη την στιγμή είχαν ήδη υπερκαλύψει τον προϋπολογισμό της προκήρυξης κατά 140 %,αφήνοντας εκτός της διαδικασίας υποβολής πάρα πολλές εταιρείες.

Γεννιούνται πολλά ερωτήματα σχετικά με την διαφάνεια της διαδικασίας που ακολουθήθηκε αφού το πληροφοριακό σύστημα «βγήκε» στον αέρα με την έναρξη των υποβολών και «ως δια μαγείας» τέσσερις ώρες μετά το σύστημα έκλεισε και δεν ήταν δυνατόν να υποβληθούν προτάσεις που ήταν στο στάδιο της
καταχώρησης και συμπλήρωσης των στοιχείων του πληροφοριακού συστήματος.Πως είναι δυνατόν κάποιοι να είχαν γνώση του συστήματος αυτού νωρίτερα και πρόλαβαν να συμπληρώσουν και να υποβάλλουν τις αιτήσεις σε τόσο σύντομο διάστημα; Πως είναι δυνατόν σε προγράμματα που αξιολογούνται με σειρά προτεραιότητας να δίνεται η δυνατότητα υποβολής συμπληρωματικών στοιχείων
και μετά την οριστική υποβολή του φακέλου; Με ποια λογική έκλεισε το σύστημα όταν υποβληθήκαν προτάσεις που υπερκαλύπτουν τον προϋπολογισμό κατά 140%; Ποια είναι η διαδικασία αξιολόγηση τους και συγκεκριμένα οι προτάσεις που υποβλήθηκαν σωστά ,θα αξιολογηθούν θετικά ή θα απορριφθούν και τι θα γίνει στην περίπτωση που πολλές προτάσεις δεν πληρούν τους όρους του προγράμματος. Θα ξανανοίξει το πρόγραμμα και θα δεχτεί νέες προτάσεις εφόσον με το «κλείσιμο», δεν υπάρχουν «επιλαχούσες»;

Επίσης, το πρόγραμμα είχε σχεδιαστεί με μέγιστο ΠΥ επενδυτικού σχεδίου τα 12.5 εκατ. ευρώ, επενδύσεις που θα μπορούσαν να θεωρηθούν και ως μεγάλες επενδύσεις ,η χρηματοδότηση των οποίων να είναι από διαφορετικούς πόρους. Με την προκήρυξη αυτή μπορεί να κατατεθήκαν λίγες προτάσεις ανάλογα τον
προϋπολογισμό τους και εκείνου του συνολικού του προγράμματος. Επιπλέον, να επισημανθεί ότι οι εγκριθείσες εταιρείες ,θα πρέπει να εξασφαλίζουν τη δέσμευση της προκήρυξης, ότι για την έγκριση των προτάσεων τους θα πρέπει να έχουν δική τους παραγωγή προϊόντων ή ότι θα έχουν εξασφαλίσει συμβόλαια με αγρότες ή με αγροτικές επιχειρήσεις, πάνω του 40% της συνολικής
μεταποιηθείσας ποσότητας.

Είναι ενδιαφέρον συνεπώς , ότι με την ανάρτηση των αποτελεσμάτων θα γίνει
γνωστό, ποιές είναι οι εταιρείες ή και οι όμιλοι που κατέθεσαν προτάσεις σε σχέση με μικρομεσαίες επιχειρήσεις του αγροδιατροφικού κλάδου που θα έπρεπε να ήταν και το ζητούμενο. Η προκήρυξη για τον «Πράσινο Αγροτουρισμό» έχει περίοδο υποβολής 12/7 έως 30/9/22, αλλά στην πραγματικότητα πέφτουν έξω και σε αυτή την προκήρυξη οι ενδιαφερόμενοι, διότι δεν «διαβάζουν» καλά τα «μικρά γράμματα» και τα αποτελέσματα παρόμοιων προκηρύξεων.

Για την υποβολή προτάσεων μπορεί να αναφέρεται ότι υπάρχει χρονικό διάστημα περίπου δυόμιση μηνών ,όμως και αυτό το πρόγραμμα αναμένεται να κλείσει σε λίγες ώρες… Αυτό δε, είναι αναμενόμενο και όταν οι προδιαγραφές για τις επενδύσεις στον αγροτουρισμό δεν εντάσσονται σε εκείνες του
Υπουργείου Αγροτικής Ανάπτυξης και του Leader. Πρόκειται στην ουσία για ένα διευρυμένο πρόγραμμα επιχειρηματικής δράσης και χρηματοδότησης, δίνοντας τη δυνατότητα να αναπτυχθεί και αγροτουρισμός… στην Μύκονο!

Όσοι έχουν ενδιαφέρον θα πρέπει να υποβάλλουν το επενδυτικό σχέδιο με την επισυναπτόμενη οικονομικοτεχνική μελέτη και όλα τα επισυναπτόμενα αρχεία, στις 12.00 το μεσημέρι .Ανάλογα με την ταχύτητα συμπλήρωσης του πληροφοριακού συστήματος, του διαδικτύου, την επισύναψη των αρχείων, θα ληφθεί και ο αριθμό κατάθεσης και προτεραιότητας…. Ο χρόνος, η ταχύτητα του
internet και η φόρτωση του ,θα είναι κυρίως τα κριτήρια για την έγκριση και χρηματοδότηση φιλόδοξων επενδύσεων και όχι η ουσία των επενδυτικών σχεδίων.

Που βρίσκεται άραγε, η αξιολόγηση και η αξιοπιστία στην διαδικασία αυτή του fast track των εγκρίσεων που θα δημιουργήσει και προβλήματα στην fast track υλοποίησης των έργων;

Στα πλαίσια της διαφάνειας και ίσων ευκαιριών προσβασιμότητας κυρίως των μικρομεσαίων επιχειρήσεων, των παραγώγων και των συνεργειών τους στον αγροδιατροφικό κλάδο και στην αγροτική οικονομία , θα μπορούσε το σύστημα να μένει ανοικτό για την υποβολή όλων των προτάσεων και στην συνέχεια ανάλογα των θετικά αξιολογημένων προτάσεων, να γίνουν διορθωτικές βελτιώσεις με αύξηση ΠΥ του προγράμματος, τηρώντας και τους αυστηρούς χρονικούς περιορισμούς που τίθενται στις χρηματοδοτήσεις του Ταμείου. Το Ταμείο βρίσκεται στην αρχή των προγραμμάτων, άρα μπορούν να γίνουν συμπληρωματικές χρηματοδοτήσεις για αύξηση και κάλυψη όλων ή των περισσότερων θετικών επενδυτικών σχεδίων και μάλιστα με μια περιφερειακή κατανομή.

Το να κόβεις το δικαίωμα υποβολής, είναι «επικίνδυνα βλακώδες» διότι, όχι μόνο διαστρεβλώνεται η δυνατότητα κατάθεσης ώριμων και ολοκληρωμένων επενδύσεων αλλά καταρρακώνεται και η εμπιστοσύνη των παραγωγικών φορέων και επιχειρήσεων απέναντι στο ίδιο το κράτος. Η άμεση αξιολόγηση έχει ενδιαφέρον, όταν η διαδικασία είναι διαφανής, όταν δεν επιτρέπεται η υποβολή
συμπληρωματικών στοιχείων, όταν υπάρχει η δυνατότητα άμεσης αξιολόγησης και να μην κλείνει το σύστημα αυθαίρετα όταν υπερκαλυφθεί ο ΠΥ με σε ένα αυθαίρετο νέο όριο. Διαφορετικά, θα πρέπει να γίνεται άμεσα συγκριτική αξιολόγηση για χρηματοδότηση των καλύτερων από τις θετικά αξιολογηθείσες.

Σε μια περίοδο που η χώρα έχει ανάγκη υλοποίησης αναπτυξιακών επενδύσεων και δη εκείνων των μικρομεσαίων , οι συναρμόδιοι υπουργοί και ενδιάμεσοι φορείς αξιολόγησης το να «κόβουν» επενδύσεις μηχανιστικά, δεν είναι ότι καλύτερο. Εκτός ,αν είναι θέμα πολιτικής επιλογής, που σε αυτή την επιλογή δεπεριλαμβάνονται η Διαφάνεια, η Αντικειμενικότητα, οι Ίσες ευκαιρίες στην Προσβασιμότητα και στην Ισόρροπη Ανάπτυξη.