Πολυφωνία & Πλουραλισμός από είδη «εν ανεπαρκεία» σε πλήρη ανυπαρξία. -Άρθρο παρέμβαση του Γραμματέα της Κ.Ο του Κινήματος Αλλαγής, Βουλευτή Ηρακλείου, Βασίλη Κεγκέρογλου

Η σημασία των ΜΜΕ  στη διαμόρφωση της κοινής γνώμης ως παράγοντα  προσανατολισμού και επιρροής αποτέλεσε και αποτελεί καίριο θέμα, συνυφασμένο με την ουσία και το περιεχόμενο της Δημοκρατίας. Ιδιαίτερα στην εποχή μας κατά την οποία η τεχνολογική εξέλιξη ενδυναμώνει ολοένα την απήχησή των ΜΜΕ, ο ρόλος τους κρίνεται καθοριστικός για τη Δημοκρατική λειτουργία του Πολιτεύματος.

Ολόκληρος ο χώρος των επικοινωνιών γνωρίζει  μια μεγάλη συγκέντρωση κεφαλαίου και δύναμης. Οι μικρές και μεσαίες επιχειρήσεις τύπου του παρελθόντος  έχουν  αντικατασταθεί από τα μεγάλα ιδιωτικά μονοπώλια. Σήμερα τα MME αποτελούν οργανωμένες επιχειρήσεις με βιομηχανικό και οικονομικό προσανατολισμό. Τα προϊόντα τους δεν είναι άλλα από «ειδήσεις». Η πληροφόρηση καταλήγει να είναι εμπορεύσιμο είδος. Τον ίδιο συμβαίνει με την ψυχαγωγία αλλά και με κάθε μορφή  πολιτιστικής δραστηριότητας.

Σύμφωνα με τον Chomsky, τα μεγαλύτερα MME είτε «φιλελεύθερα» είτε «συντηρητικά», είναι οργανισμοί που ανήκουν σε ακόμη μεγαλύτερους ομίλους εταιρειών και συνδέονται στενά μ’ αυτούς και κατά αυτόν τον τρόπο πουλούν ένα προϊόν στη αγορά, αυτή η αγορά είναι οι διαφημιστές, δηλαδή οι άλλες επιχειρήσεις. Τα κορυφαία ελιτίστικα MME χαράσσουν τις βασικές γραμμές τις οποίες οι άλλοι υιοθετούν. Τα MME οφείλουν την ύπαρξή τους στο κοινό. Το κοινό είναι αυτό που τα συντηρεί . Η συγκέντρωση των μέσων σε λίγα χέρια οδηγεί σε συντριβή τα ασθενέστερα συγκροτήματα πληροφόρησης με επιπτώσεις για τη δημοκρατία. Η επιρροή του κοινού είναι αναπόφευκτη. Συνεπώς γίνεται αντιληπτό ότι η έλλειψη πολυφωνίας και πλουραλισμού καθίσταται «μείζον πρόβλημα λειτουργίας της Δημοκρατίας»

Πρόσφατα, η Πρόεδρος Φώφη Γεννηματά σε συνέντευξη της στη εφημερίδα  «Νέα»  αναφέρθηκε σε μια συγκλονιστική παγκόσμια πραγματικότητα όπου μόλις  το 4,5% του παγκόσμιου πληθυσμού απολαμβάνει πλήρους Δημοκρατίας σε 22 χώρες ενώ το 43% ζει σε χώρες με Δημοκρατία που χαρακτηρίζονται από ελλείμματα σε διάφορους τομείς όπως τα ανθρώπινα δικαιώματα, η ελευθερία του Τύπου ή της Αντιπολίτευσης κ.λπ. Αναφέρθηκε στους λόγους που συρρικνώνουν τις δημοκρατικές ελευθερίες κάνοντας ιδιαίτερη μνεία για τα fake news μέσα από τα οποία επιχειρείται η μαζική και η ατομική χειραγώγηση. Η Πρόεδρος επεσήμανε τον κίνδυνο η κατάσταση να επιδεινωθεί σε παγκόσμιο επίπεδο με πρόφαση την πανδημία .

Πράγματι, είναι ορατός ο κίνδυνος η Δημοκρατία και ο πλουραλισμός με την πανδημία να δεχτούν  νέα πλήγματα. Το κεκτημένο των Δημοκρατικών ελευθεριών , για να διατηρηθεί και να διευρυνθεί χρειάζεται διαρκής προσπάθεια και αγώνας. 

Ήδη από τις 3 Μαΐου 2018, με αφορμή τον εορτασμό της Παγκόσμιας Ημέρας Ελευθεροτυπίας, η Ολομέλεια του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου υιοθέτησε ένα μη νομοθετικό ψήφισμα το οποίο μεταξύ άλλων αναφέρεται στην ανάγκη για σταθερή και επαρκή χρηματοδότηση από τον ενωσιακό προϋπολογισμό για την υποστήριξη του εργαλείου Εποπτείας της Πολυφωνίας στα ΜΜΕ (Media Pluralism Monitor) το οποίο έχει αναπτύξει το Κέντρο για την Πολυφωνία στα ΜΜΕ και την Ελευθεροτυπία, καθώς και για τη δημιουργία ενός ανεξάρτητου εποπτικού μηχανισμού ο οποίος θα αξιολογεί τις απειλές και τους κινδύνους για την πολυφωνία και την ελευθερία στα ΜΜΕ της Ευρωπαϊκής Ένωσης. 

Στο ψήφισμα γίνεται ειδική αναφορά στο ζήτημα της διασποράς ψευδών ειδήσεων (fake news) και προτείνεται αξιολόγηση από ανεξάρτητους, αντικειμενικούς και πιστοποιημένους ως τρίτα μέρη οργανισμούς ταχέων ελέγχων. Ενώ είναι σημαντική η προτροπή των Ευρωβουλευτών, οι Κυβερνήσεις να απέχουν από την άσκηση επιρροής προς τους εκδότες κατά τη λήψη αποφάσεων. Κάθε μορφή κρατικής χρηματοδότησης προς τους ιδιοκτήτες ΜΜΕ θα πρέπει να εποπτεύεται τακτικά, προσθέτει το κείμενο το ψηφίσματος. Οι ευρωβουλευτές επαναλαμβάνουν το κάλεσμά τους για ουδέτερη αντιμετώπιση αναφορικά με την επιβολή ΦΠΑ σε όλα τα μέσα ενημέρωσης.

Το 2019, το Παρατηρητήριο για την Πολυφωνία στα Μέσα Ενημέρωσης του ΕΛΙΑΜΕΠ διαπιστώνει ότι  ο κίνδυνος για «πολιτικό έλεγχο» των μέσων ενημέρωσης αυξάνει διότι δεν διασφαλίζεται νομοθετικά η ανεξαρτησία του μοναδικού ειδησεογραφικού πρακτορείου της χώρας, του Αθηναϊκού-Μακεδονικού Πρακτορείου Ειδήσεων, ΑΜΕ-ΜΠΑ, από την κυβερνητική εξουσία. Τα μέλη του διοικητικού συμβουλίου του ΑΜΕ-ΜΠΑ επιλέγονται από τον Υπουργό που είναι αρμόδιος για τα μέσα ενημέρωσης. Ενώ ο κίνδυνος για τη «συντακτική ανεξαρτησία» είναι υψηλός διότι αφενός δεν υφίστανται προστατευτικοί μηχανισμοί με στόχο την προστασία από πολιτικές επιρροές και συμφέροντα κατά την πρόσληψη ή την αντικατάσταση αρχισυντακτών στα μέσα ενημέρωσης και αφετέρου διότι τα ίδια τα μέσα ενημέρωσης δεν έχουν θεσπίσει πρακτικές αυτορρύθμισης με στόχο την ανεξαρτησία της αρχισυνταξίας, όπως συμβαίνει σε πολλές άλλες ευρωπαϊκές χώρες. 

Στην χώρα μας το «έργο της μεροληψίας»  και «της έλλειψης πολυφωνίας» το βλέπουμε να παίζεται και να ξαναπαίζεται. 

Το βλέπουμε με τη σεναριολογία για τις εσωκομματικές εξελίξεις στο χώρο του ΠΑΣΟΚ και σήμερα του Κινήματος Αλλαγής, υπερκαλύπτoντας τις πολιτικές και θεσμικές πρωτοβουλίες μας. Τις περισσότερες όμως φορές, αυτά τα σενάρια είναι καθοδηγούμενα και να λειτουργούν αποπροσανατολιστικά. Συνήθως εμφανίζονται κάθε φορά που το Κίνημα σηκώνει κεφάλι και κερδίζει σε αξιοπιστία, ενσαρκώνοντας τις αξίες και το πνεύμα του ΠΑΣΟΚ και της σύγχρονης σοσιαλδημοκρατίας.

Το βλέπουμε με τις αδιαφανείς διαδικασίες ανάθεσης διαφημιστικών «εκστρατειών» σε Μ.Μ.Ε. Πρόσφατα με αφορμή την Πανδημία, ο κ.Πέτσας, με τον μεροληπτικό τρόπο που μοίρασε τα κονδύλια στα Κεντρικά Μ.Μ.Ε, έπληξε κάθε έννοια δεοντολογίας και πλουραλισμού.

Ενώ την ίδια ώρα, η Κυβέρνηση δεν πράττει τίποτε για την στήριξη των Περιφερειακών και Επαρχιακών Μ.Μ.Ε παρά το γεγονός ότι το Κίνημα Αλλαγής έθεσε το θέμα κατ΄επανάληψη και επιτακτικά.  

Πρόσφατα, στη συζήτηση «επί των Εκθέσεων Πεπραγμένων, ετών 2018 και 2019, του Εθνικού Συμβουλίου Ραδιοτηλεόρασης» που διεξήχθη στην  Eιδική  Μόνιμη Επιτροπή Θεσμών και Διαφάνειας της Βουλής, είχα την ευκαιρία να υπενθυμίσω σε όλους ότι το ΠΑΣΟΚ  πρωτοστάτησε στη δημιουργία της ανεξάρτητης Αρχής του ΕΣΡ το 1989, αλλά και της συνταγματικής της κατοχύρωσης το 2001. Εμείς πρωτοστατήσαμε  και στην επαναλειτουργία της το 2017, παίρνοντας πρωτοβουλία να σταματήσει η ασυνεννοησία που υπήρχε στο πολιτικό σύστημα και η μη λειτουργία αυτού του βασικού Θεσμού. Το ΕΣΡ έχει κρίσιμο ρόλο στη σύγχρονη πολυεπίπεδη και πολυαρχική  διακυβέρνηση, όπως έχει διαμορφωθεί στην Ελλάδα και όπως επιτάσσει το Σύνταγμα, αυτός ο ρόλος για τη Δημοκρατία τη Δικαιοσύνη και τη διασφάλιση των δικαιωμάτων των πολιτών είναι πρωταρχικός  ιδιαίτερα όσον αφορά το δικαίωμα της ενημέρωσης. Συνεπώς το Ε.Σ.Ρ έχει υπέρτατο καθήκον να αξιοποιήσει όλα τα θεσμικά εργαλεία και αρμοδιότητες που διαθέτει από το Σύνταγμα και τους νόμους ώστε να ανταποκριθεί στον ρόλο του. Ρόλο εξισορρόπησης σε σχέση με την κεντρική εξουσία και αντιπαράθεσης με τις κυβερνητικές ή άλλες σκοπιμότητες και μάλιστα αυτές που προωθούνται και επιχειρούνται μέσω αδιαφανούς και επιλεκτικής χρηματοδότησης των Μέσων Επικοινωνίας με χρήματα του φορολογούμενου πολίτη. Το ΕΣΡ στις εκθέσεις του δεν δίνει έμφαση σε ποιοτικά στοιχεία και χαρακτηριστικά και αποφεύγει τη διατύπωση κρίσης και αυτό είναι από μόνο του προβληματικό, δεδομένου ότι το ΕΣΡ δεν είναι ένας ουδέτερος παρατηρητής. Υπάρχουν λοιπόν ευθύνες στο Ε.Σ.Ρ για την επικρατούσα κατάσταση στο χώρο της ενημέρωσης. Κυρίως όμως υπάρχουν ευθύνες στην  Κυβέρνηση. Πρώτον διότι δεν στηρίζει το ΕΣΡ είτε με ανθρώπινο Δυναμικό είτε με άλλο τρόπο, παρά το γεγονός ότι γνωρίζει τα προβλήματα. Δεύτερον και σοβαρότερο διότι η Κυβέρνηση  επιδιώκει με τα χρήματα του ελληνικού λαού, να υποκαταστήσει την πολιτική πολυφωνία με την κυβερνητική μονοτονία, τον πλουραλισμό με την αυθεντία και τη δημιουργική διακομματική παράθεση των διαφορετικών απόψεων με την άγονη δικομματική αντιπαράθεση του άσπρου-μαύρου, εξυπηρετώντας  βέβαια τις κυβερνητικές σκοπιμότητες και τις μικροκομματικές επιδιώξεις της. 

Ο πλουραλισμός και η πολυφωνία αποτελούν όλο και περισσότερο μακρινό παρελθόν αλλά και αόριστο μέλλον, αφού δεν λαμβάνονται πρωτοβουλίες.

Ενδεικτικό της αρνητικής εξέλιξης στον χώρο της ενημέρωσης είναι τα στατιστικά στοιχεία κρίσιμων περιόδων από την Έκθεση του ΕΣΡ 2018-2019. Από τον Ιανουάριο έως τον Απρίλιο 2019 πριν τις Ευρωεκλογές του 2019,  η παρουσία του Κινήματος Αλλαγής στα έξι μεγάλα τηλεοπτικά κανάλια ήταν 9,4% ενώ η παρουσία του δικοματισμού ΝΔ και ΣΥΡΙΖΑ μαζί έφτασε το 73%. Από τον Ιούλιο μετά τις Βουλευτικές εκλογές του 2019 μέχρι τις 31 Δεκεμβρίου 2019, η παρουσία του Κινήματος Αλλαγής ήταν μόλις 5,4% ενώ η παρουσία του δικοματισμού ΝΔ και ΣΥΡΙΖΑ  άγγιξε το εξωφρενικό ποσοστό του 90%. 

Αλλά και τα πρόσφατα στοιχεία του γραφείου τύπου του Κινήματος Αλλαγής είναι αποκαλυπτικά που αφορούν διάστημα μετά την χρηματοδότηση των ΜΜΕ για την πανδημία. Από  8.11.2020 έως 2.12.2020 :  229 εμφανίσεις στελεχών της ΝΔ, 93 του ΣΥΡΙΖΑ και μόνο 24 για το Κίνημα Αλλαγής. 

Είναι ξεκάθαρο ότι η κατάσταση αυτή πλήττει τη Δημοκρατίας και λειτουργεί εις βάρος των συμφερόντων της Ελλάδας και των πολιτών. 

Το ΠΑΣΟΚ και το  Κίνημα Αλλαγής είναι σταθερά και διαχρονικά υπέρ της πολυφωνίας και του πλουραλισμού. Είμαστε απέναντι σε «παπαγάλους» του Μαξίμου και φερέφωνα  που επιδιώκουν το Κίνημα Αλλαγής να εμφανιστεί και τελικά να καταστεί δορυφόρος είτε της δεξιάς  είτε της αριστεράς.  

Συνεχίζουμε ακόμη πιο δυνατοί με τον αυτόνομο πολιτικό μας λόγο και ρόλο γιατί οι δικές μας ρίζες είναι βαθιές στην κοινωνία  και  την ιστορία του τόπου. Δίνουμε καθημερινά τον αγώνα της ενημέρωσης, του πλουραλισμού, του συγκροτημένου λόγου  και της υπεύθυνης στάσης προς όφελος του λαού και της χώρας. 

Σ’ αυτό τον αγώνα θα στηρίξουμε όλα τα μέσα που δεν «υπακούουν» και δεν «παρασύροντα»ι από τα διάφορα κέντρα και κυρίως τα περιφερειακά και τα ηλεκτρονικά που μέρα με την μέρα κερδίζουν έδαφος στο χώρο της ενημέρωσης