Ασφαλιστικό: Ξεκινά η δημόσια διαβούλευση στη Βουλή – Ποιά η στάση του ΚΙΝΑΛ

Συζητείται αύριο, Τρίτη, στην Επιτροπή Κοινωνικών Υποθέσεων της Βουλής (δεύτερη ανάγνωση) το νομοσχέδιο «Ασφαλιστική μεταρρύθμιση για τη νέα γενιά», πριν εισαχθεί προς συζήτηση και ψήφιση στην Ολομέλεια της Βουλής την Τετάρτη 1 Σεπτεμβρίου.

Η κυριότερη αλλαγή που φέρνει το νομοσχέδιο είναι η εισαγωγή του συστήματος του «ατομικού κουμπαρά», η οποία, σύμφωνα με το ΑΠΕ-ΜΠΕ, πρόκειται να επιτρέψει στους νέους ασφαλισμένους να αποκτήσουν μεγαλύτερο έλεγχο της επικουρικής τους σύνταξης, ενώ παράλληλα εκτιμάται ότι θα οδηγήσει σε σημαντικά υψηλότερες συντάξεις για τους νέους ασφαλισμένους, χωρίς να επηρεάζονται οι παλιοί ασφαλισμένοι και οι συνταξιούχοι.

Πώς θα λειτουργεί το νέο σύστημα

Αντί ενός γενικού «κορβανά» για τις επικουρικές, στον οποίο σήμερα τοποθετούνται οι εισφορές των σημερινών εργαζομένων και κατευθύνονται στην πληρωμή των επικουρικών συντάξεων των σημερινών συνταξιούχων, υιοθετείται πλέον η λογική του «ατομικού κουμπαρά» για τον κάθε νέο που θα συμμετάσχει στο νέο σύστημα. Ειδικότερα, οι εισφορές των νέων θα αποταμιεύονται και θα επενδύονται, δημιουργώντας ένα αποθεματικό, από το οποίο θα πληρωθούν οι μελλοντικές τους συντάξεις. Οι εισφορές που πληρώνει ο κάθε νέος εργαζόμενος θα πηγαίνουν στη δική του σύνταξη, η οποία θα υπολογίζεται στη βάση του σωρευμένου ποσού εισφορών και αποδόσεων.

Το ύψος των εισφορών για το νέο επικουρικό σύστημα παραμένει ως έχει. Δηλαδή 6,5% μέχρι τα μέσα του 2022 και 6% από εκεί και πέρα για τους μισθωτούς και βάσει ασφαλιστικής κλάσης για τους αυτοαπασχολούμενους.

Το αποθεματικό αυτό το διαχειρίζεται ένα νέο δημόσιο ταμείο, το ΤΕΚΑ, που θα επενδύει τις αποταμιεύσεις. Θα υπάρχουν και τρία επενδυτικά προφίλ, μεταξύ των οποίων θα διαλέγει ο ασφαλισμένος: το «συντηρητικό, το «ισορροπημένο» και το «επιθετικό», με δυνατότητα αλλαγής ανά πενταετία. Όπως αναφέρει το υπουργείο Εργασίας στην ανακοίνωσή του, το σύστημα αυτό ισχύει σε προηγμένες χώρες όπως η Σουηδία, η Δανία, η Ολλανδία και έχει αποδειχθεί ότι μπορεί να οδηγήσει σε επικουρικές συντάξεις μεγαλύτερες, από 43% μέχρι 68%.

Συμπερασματικά, με το νομοσχέδιο εισάγονται στοιχεία κεφαλαιοποιητικού συστήματος στις επικουρικές συντάξεις για τους νεοεισερχόμενους στην αγορά εργασίας (από 1η Ιανουαρίου 2022) που είναι υπόχρεοι επικουρικής ασφάλισης και εθελοντικά για εργαζόμενους και αυτοαπασχολούμενους έως 35 ετών.

Όπως υποστηρίζει το υπουργείο Εργασίας, η Ελλάδα προχωρά έτσι με καθυστέρηση στον δρόμο που έχουν ακολουθήσει ήδη πολλές ανεπτυγμένες χώρες. Είναι ενδεικτικό ότι στις περισσότερες χώρες του ΟΟΣΑ πάνω από το 50% του εργατικού δυναμικού καλύπτεται συμπληρωματικά από κάποιο κεφαλαιοποιητικό πρόγραμμα ασφάλισης. Σε χώρες όπως η Σουηδία, η Φινλανδία, η Ολλανδία, η Δανία, το ποσοστό των εργαζομένων που καλύπτονται από κεφαλαιοποιητικά συνταξιοδοτικά προγράμματα υπερβαίνει το 80%.

Υπ. Εργασίας: Γιατί είναι απαραίτητη η μεταρρύθμιση

Με τη μεταρρύθμιση αυτή ευθυγραμμιζόμαστε με αυτά που ισχύουν εδώ και χρόνια σε όλη την Ευρώπη, υποστηρίζει το υπουργείο τονίζοντας ότι το υφιστάμενο εξ ολοκλήρου διανεμητικό σύστημα λειτουργεί αποτελεσματικά όταν πολλοί εργαζόμενοι χρηματοδοτούν με τις εισφορές τους τις συντάξεις λίγων συνταξιούχων. «Αυτό ίσχυε στο παρελθόν, αλλά όχι πια» σημειώνει το υπουργείο.

Επιπλέον, θεωρεί πολύ σημαντικό το γεγονός ότι οι νέοι ασφαλισμένοι θα έχουν έλεγχο πάνω στη σύνταξή τους και το ύψος της και ότι θα αναπτυχθεί με το νέο σύστημα του ατομικού κουμπαρά η ιδέα της αποταμίευσης και με αυτό τον τρόπο θα γίνουν παραπάνω επενδύσεις και θα ενισχυθεί τελικά η ανάπτυξη.

Τέλος, το υπουργείο Εργασίας υποστηρίζει ότι τελικά, μέσω της καλύτερης επένδυσης των αποταμιεύσεων του νέου ασφαλισμένου, οι συντάξεις που θα δοθούν, θα είναι μεγαλύτερες, όπως έχουν δείξει παρόμοια εγχειρήματα στις άλλες χώρες της Ευρώπης.

Για παράδειγμα, σύμφωνα με τις μελέτες και τις προβολές που έχουν γίνει, η μηνιαία επικουρική σύνταξη εργαζόμενου που αμείβεται με τον κατώτατο μισθό (650 ευρώ) και διαθέτει 40 χρόνια ασφάλισης διαμορφώνεται με το υφιστάμενο σύστημα στα 153 ευρώ. Με το νέο κεφαλαιοποητικό σύστημα η σύνταξη μπορεί να ανέλθει στα 219 ευρώ, να αυξηθεί δηλαδή κατά 43%, με αποδόσεις ίσες με τον μέσο όρο των κεφαλαιοποιητικών συνταξιοδοτικών συστημάτων των χωρών-μελών του ΟΟΣΑ. Μπορεί δε να αυξηθεί ακόμα περισσότερο, στα 257 ευρώ (+68% σε σχέση με το υφιστάμενο σύστημα) εάν επιτευχθούν αποδόσεις ίσες με τη μέση ετήσια απόδοση των αποθεματικών του ΕΦΚΑ που διαχειρίζεται το Μικτό Αμοιβαίο Κεφαλαίο της ΑΕΔΑΚ Ασφαλιστικών Οργανισμών.

Από το Κίνημα Αλλαγής, έγινε ξεκάθαρη η στάση που θα κρατήσει η Χ.Τρικούπη από την ομιλία του βουλευτή Γιώργου Μουλκιώτη.

Μεταξύ άλλων στο ΚΙΝΑΛ αναφέρουν: 

Η Νέα Δημοκρατία με το νομοθέτημά οδηγεί την επικουρική ασφάλιση στον «Καιάδα» και τους νέους στην αβεβαιότητα, την ανασφάλεια και τη μετανάστευση. Κι αυτό γιατί υπονομεύει πλήρως το δημόσιο σύστημα κοινωνικής ασφάλισης, πυροδοτεί τον κοινωνικό αυτοματισμό και τον ηλικιακό ρατσισμό και οδηγεί σε μια σύνταξη 25%-35% χαμηλότερη από εκείνη που καταβάλλεται με βάση το σημερινό καθεστώς!

Όσο κι αν επιχειρεί η κυβέρνηση να αποκρύψει τα μεγάλα ψέματα, η αλήθεια είναι ότι το κεφαλαιοποιητικό σύστημα δεν παρέχει καμία εγγύηση για το ύψος των συντάξεων ενώ μοναδικοί κερδισμένοι θα είναι ξανά οι εταιρείες διαχείρισης κεφαλαίων που θα «επενδύουν» τις εισφορές (δηλαδή, τον κόπο πολλών χρόνων δουλειάς) των ασφαλισμένων και οι μεγαλομέτοχοι των ιδιωτικών ασφαλιστικών εταιρειών, στους οποίους άλλωστε ο σημερινός Πρωθυπουργός το είχε τάξει προεκλογικά.

Το Κίνημα Αλλαγής θα επανακαταθέσει τις προτάσεις του για ένα βιώσιμο, σύγχρονο και δίκαιο ασφαλιστικό σύστημα γιατί σέβεται τους νέους, αλλά και τις παλαιότερες γενιές. 

Γράφει στο “The Socialist” η Ζέφη Δημαδάμα *

Η κυβέρνηση μετά το εργασιακό νομοσχέδιο, που έθεσε το 8ωρο των εργαζομένων υπό αμφισβήτηση, που ακρωτηρίασε τις συλλογικές συμβάσεις και ενίσχυσε τις ατομικές, επανέρχεται με την αλλαγή του ασφαλιστικού συστήματος εν μέσω καλοκαιρινής περιόδου.

Το προτεινόμενο σύστημα θα είναι κεφαλαιοποιητικό, δηλαδή οι εισφορές των νέων εργαζομένων, θα αποταμιεύονται σε ένα ατομικό «ταμείο-κουμπαρά»  και θα επενδύονται, ώστε να πληρώνουν τις δικές τους συντάξεις στο μέλλον. 

Η μετάβαση από το τρέχον διανεμητικό στο κεφαλοποιητικό σύστημα ασφάλισης που επιδιώκει η κυβέρνηση έχει πολλές ασάφειες και “θολές ζώνες”, καθώς είναι αμφίβολο αν και πως θα εξασφαλιστούν διαχρονικά οι εισφορές των εργαζομένων.

Αλλά ας δούμε το νέο πλαίσιο. Οι αλλαγές που προτείνονται από την κυβέρνηση στο ασφαλιστικό διαμορφώνουν ουσιαστικά  δυο διαφορετικά “στρατόπεδα ασφαλισμένων”.

Αντί να στοχεύσουμε σε ένα δίκαιο ασφαλιστικό σύστημα και να αντιμετωπίσουμε τα αγεφύρωτα χάσματα και τις αδικίες, η κυβέρνηση  αποφασίζει να δημιουργήσει δυο διαφορετικά παράλληλα ασφαλιστικά συστήματα, που θα λειτουργούν ταυτόχρονα για τους παλιούς ασφαλισμένους και για τους νέους ασφαλισμένους.

Στην πρώτη περίπτωση των παλιών ασφαλισμένων θα παραμείνουν οι σημερινοί συνταξιούχοι, αλλά και οι εργαζόμενοι άνω των 35 ετών, ενώ στη δεύτερη περίπτωση θα εντάσσονται οι νέοι εργαζόμενοι που θα έχουν το δικό τους “ταμείο-κουμπαρά”.

Η κυβέρνηση θελει να πείσει τους νέους ότι το δικό τους ταμείο θα είναι βιώσιμο, άρα θα επωφεληθούν. Η κυβέρνηση θελει να πείσει τους νέους εργαζόμενους και εργαζόμενες, που αγωνιούν να βρουν μια αξιοπρεπή εργασία, με την ανεργία να καλπάζει ότι θα είναι προνομιούχοι.

Στους νέους και στις νέες που γνωρίζουν πολύ καλά ότι υπάρχει κίνδυνος να μην πάρουν ποτέ επικουρική σύνταξη ή όπως ανέφερε το Κίνημα Αλλαγής “η «εγγυημένη» επικουρική σύνταξη για τους νέους, που προβλέπεται, διαμορφώνεται σαφώς χαμηλότερα από τις σημερινές ακόμη και κατά 30%”.

Οι πόροι του “ταμείου-κουμπαρά”  που θα δημιουργηθεί θα διατίθενται σε επενδυτικά πακέτα (χαμηλού ρίσκου, μεσαίου ρίσκου και υψηλού ρίσκου) και ανάλογα με τις αποδόσεις του κάθε πακέτου θα καθορίζεται και το ύψος της επικουρικής σύνταξης κάθε ασφαλισμένου.

Κρίσιμη παράμετρος που δεν πρέπει να διαφύγει της προσοχής μας είναι το ποιος θα έχει την ευθύνη της διαχείρισης των ασφαλιστικών εισφορών.

Τα χρήματα των εργαζομένων θα τα διαχειρίζονται ιδιώτες,  πιστοποιημένοι από την Τράπεζα της Ελλάδας. 

Από την άλλη μεριά οι σημερινοί συνταξιούχοι και οι εργαζόμενοι των 35 ετών και άνω είναι εξαιρετικά αμφίβολο αν θα καταφέρουν να διασφαλίσουν τη βιωσιμότητα των συντάξεων τους με τα συσσωρευμένα τεράστια ελλείμματα.

Οι ακροβασίες ακόμη μια φορά της κυβέρνησης της ΝΔ στην πλάτη των εργαζομένων και των συνταξιούχων είναι  επικίνδυνες. Το Κίνημα Αλλαγής έχει καταθέσει και θα επανέλθει με συμπληρωματικές προτάσεις ώστε να προστατευθούν οι εργαζόμενοι και οι εισφορές τους με αξιοπιστία, σοβαρότητα και χωρίς ρίσκα.

* Αναπλ. Εκπρόσωπος Τύπου του Κινήματος Αλλαγής 

Αντιπρόεδρος Γυναικών Ευρωπαϊκού Σοσιαλιστικού Κόμματος

Διδάσκουσα (ΕΔΙΠ), Τμήμα Διεθνών και Ευρωπαϊκών Σπουδών, Πάντειο Παν/μιο