“Ελλάδα 2.0 σημαίνει Ελλάδα των δύο ταχυτήτων” – Του Απόστολου Κρυωνίδη

To «2.0» στον τίτλο του «Εθνικού» Σχεδίου Ανάκαμψης και Ανθεκτικότητας υποτίθεται ότι αφορά το νέο πιο εξωστρεφές, ανταγωνιστικό και πράσινο παραγωγικό μοντέλο για τη χώρα, που θα προκύψει από την αξιοποίηση των 18,2 δις ευρώ επιδοτήσεων και των 12,7 δις ευρώ δανείων που θα εισρεύσουν στη χώρα την περίοδο 2021-2026 από το Ταμείο Ανάκαμψης και Ανθεκτικότητας.

Ωστόσο αν διαβάσει κάποιος το κείμενο της παρουσίασης του σχεδίου που καταδέχθηκε να καταθέσει η Κυβέρνηση στη Βουλή λίγο πριν την οριστική υποβολή του στην Ευρωπαϊκή Επιτροπή θα βρει εξόφθαλμα παραδείγματα ότι το «2.0» μάλλον αναφέρεται στις δύο ταχύτητες με τις οποίες θα αναπτυχθεί η οικονομία και η κοινωνία τα επόμενα χρόνια. Τα πιο εκπαιδευμένα μάτια μάλιστα ίσως εντοπίσουν και περιπτώσεις που ανοίγεται προνομιακός αεροδιάδρομος σε κάποιους να τρέξουν με υπερηχητικές ταχύτητες.

Η Κυβέρνηση της Νέας Δημοκρατίας, πριν από το ξέσπασμα της πανδημίας Covid-19 είχε επιλέξει να δώσει γενναία ώθηση στο διαθέσιμο εισόδημα κάποιων εκλεκτών. Έτσι φρόντισε να χορηγήσει μια γενναία έκπτωση των μερισμάτων που αποδίδουν στους μετόχους από 10% σε 5% αλλά και μια γενναία μείωση της φορολογίας των δικαιωμάτων προαίρεσης και των μετοχικών bonus με τα οποία αμοίβονται μερικές εκατοντάδες άνθρωποι στη χώρα.

Βεβαίως θα μπορούσε να υποστηρίξει κάποιος ότι η Κυβέρνηση παράλληλα μείωσε τον εισαγωγικό φορολογικό συντελεστή στα φυσικά πρόσωπα από 22% στο 9%. Ωστόσο όταν ο μισθωτός που παίρνει λίγο πάνω από τον κατώτατο μισθό φορολογείται με 9% ενώ ο κεφαλαιούχος που εισπράττει μέρισμα με 5%, είναι προφανές ότι υπάρχει ζήτημα φορολογικής δικαιοσύνης.

Και φυσικά στην χώρα με τη μεγαλύτερη αναλογία έμμεσων φόρων ως ποσοστό του ΑΕΠ όπως καταγράφει και η υποστηρικτική του «εθνικού» σχεδίου έκθεση της «επιτροπής Πισσαρίδη», το ζήτημα της φορολογικής διακαιοσύνης είναι ένα από τα μεγαλύτερα ζητούμενα του νέου παραγωγικού και οικονομικού υποδείγματος.

Τα νοικοκυριά καλύτερα να κρατήσουν μικρό καλάθι για το θέμα αυτό. Γιατί ο πρόσθετος δημοσιονομικός χώρος που θα δημιουργηθεί από πρόσθετη ανάπτυξη σύμφωνα με το μακροικονομικό σενάριο του σχεδίου επιτρέπει μεν τη μείωση των φόρων, αλλά  όπως ρητά αναφέρει η «έκθεση Πισσαρίδη», δεν κρίνεται ως «σημαντική προτεραιότητα» η μείωση των έμμεσων φόρων που βαρύνουν υπέρμετρα, δυσανάλογα και άδικα τα νοικοκυριά.

Επιπλέον, ενώ στο νέο μοντέλο κάποιοι θα έχουν τη δυνατότητα τις Κυριακές τους να απολαμβάνουν με τα παιδιά τους τις υποδομές αξίας 45 εκ. ευρώ που, σύμφωνα με το σχέδιο, θα δαπανηθούν για την ανάπλαση των πρώην βασιλικών κτημάτων Τατοϊου, κάποιοι άλλοι δεν θα έχουν τη δυνατότητα αφού θα ανήκουν στις νέες κατηγορίες εργαζομένων που θα κληθούν να εργάζονται τις Κυριακές όπως προβλέπει σύμφωνα με δημοσιεύματα το νέο εργασιακό νομοσχέδιο.

Ποιο είναι όμως το μέλλον της εργασίας εν γένει στο νέο αναπτυξιακό υπόδειγμα; Το σχέδιο υπόσχεται κατά περίπου 180.000 έως 200.000  νέες θέσεις εργασίας έως το 2026. Ακόμα και αν υποθέσουμε ότι αυτό το σενάριο θα υλοποιηθεί, είναι ζητούμενο να δούμε τι ακριβώς θα σημαίνει αυτό για το ύψος των μισθών και την ποιότητα των εργασιακών θέσεων.

Είναι προφανές ότι η Νέα Δημοκρατία δεν έχει καμία διάθεση να φύγει από ένα σύστημα κυβερνητικά καθορισμένου κατώτατου μισθού και να επιστρέψει στο πρότερο καθεστώς διαπραγματεύσεων μεταξύ εργατικών και εργοδοτικών οργανώσεων, αφού και η Κυβέρνηση του ΣΥΡΙΖΑ απεμπόλησε αυτή την ευκαιρία.

Στα «ψιλά» γράμματα του σχεδίου βλέπουμε την αναφορά σε ένα «μηχανισμό προσδιορισμού του κατώτατου μισθού». Μήπως η Κυβέρνηση σκοπεύει να θεσμοθετήσει αλγοριθμικό υπολογισμό του; Η έκθεση της επιτροπής Πισσαρίδη προτείνει κυβερνητικό καθορισμό με τη συμβολή επιτροπής εμπειρογνωμόνων. Όπως και να έχει το ζήτημα αυτό έχει μείζονες οικονομικές και δημοκρατικές προεκτάσεις και θα έπρεπε να είναι στον πυρήνα των υπό συζήτηση θεμάτων και όχι στις υποσημειώσεις του.

Αλλά και για τους επιχειρηματίες τα πράγματα δεν είναι ρόδινα εκτός αν ανήκουν σε αυτούς τους λίγους και «φερέγγυους» που η Κυβέρνηση θέλει να καταστήσει πρωταγωνιστές.

Σύμφωνα με το κυβερνητικό σχέδιο τα δάνεια ύψους 12,7 δις ευρώ θα κατευθυνθούν σε μακροπρόθεσμες βιώσιμες επενδύσεις του ιδιωτικού τομέα μέσα από δάνεια που θα χορηγούν τα τραπεζικά ιδρύματα, η Ελληνική Αναπτυξιακή Τράπεζα Επενδύσεων και η Ευρωπαϊκή Τράπεζα Επενδύσεων.

Ωστόσο εδώ αναμένεται να επαναληφθεί το σκηνικό που είδαμε και με τα δάνεια ύψους 7 δισ. ευρώ που χορηγήθηκαν με στο πλαίσιο του ΤΕΠΙΧ ΙΙ και των Εγγυοδοτικών Προγράμματων. Αυτά τα δάνεια, σύμφωνα με τα στοιχεία που έδωσε ο ίδιος ο Υπουργός Οικονομικών στο απολογισμό της περιόδου Μαρτίου 2020 – Φεβρουαρίου 2021, χορηγήθηκαν από τις τράπεζες σε μόλις 31.235, δηλαδή μόλις στο 3,8%, εκ των περίπου 820.000 επιχειρήσεων της χώρας. Μάλιστα το μισό ποσό κατέληξε σε μεσαίες (50 έως 250 εργαζόμενοι) και μεγάλες (άνω των 250 εργαζόμενοι) που μαζί αποτελούν μόλις το 3 τοις χιλίοις των επιχειρήσεων της χώρας!

Για να μην αδικούμε ωστόσο το σχέδιο της Κυβέρνησης πρέπει να αναφέρουμε ότι προβλέπει τη θεσμοθέτηση «κινήτρων για να ενθαρρυνθούν πολύ μικρές (κυρίως ατομικές), μικρές και μεσαίες επιχειρήσεις να συνεργαστούν ή να αξιοποιήσουν τα εργαλεία των συγχωνεύσεων ή των εξαγορών με στόχο τη δημιουργία αποτελεσματικότερων οικονομικών μεγεθών». Βεβαίως για τη μεταρρύθμιση αυτή δεν προβλέπει καθόλου πόρους και κατά συνέπεια μπορούμε να υποθέσουμε ότι στο τέλος θα επικρατήσουν οι εξαγορές ειδικά μέσα από τον νέο πτωχευτικό κώδικα – λαιμητόμο που θεσμοθετήθηκε πριν από λίγους μήνες.

Και βεβαίως «οι παροικούντες την Ιεροσαλήμ» γνωρίζουν ότι το μεγάλο project της επόμενης πενταετίας για τη χώρα δεν είναι η αξιοποίηση των πόρων του Ταμείου Ανάκαμψης και Ανθεκτικότητας αλλά η αξιοποίηση των υποθηκευμένων περιουσιακών στοιχείων των δανείων που μεταφέρονται στα funds διαχείρισης που έφερε στη χώρα ο ΣΥΡΙΖΑ. Τα δάνεια αυτά ξεπερνούν σε αξία τα 40 δις πλέον και θα αυξηθούν πολύ παραπάνω όσο προχωρά η μεταφορά μη εξυπηρετούμενων δανείων εκτός ισολογισμών των συστημικών τραπεζών. Άλλα 47 δις δάνεια παραμένουν μη εξυπηρετούμενα με τα 27 από αυτά να είναι επιχειρηματικά σύμφωνα με τα διαθέσιμα στοιχεία από την ΤτΕ.

Όλα τα παραπάνω, αλλά και πολλά άλλα, αποδεικνύουν ότι το νέο αναπτυξιακό υπόδειγμα είναι δύο ταχυτήτων.

Από τη μια κάποιοι επιχειρηματίες θα εξασφαλίσουν ρευστότητα για επενδύσεις αλλά και για εξαγορές, οι διαχειριστές των funds θα θησαυρίσουν από την υπό εξέλιξη μεγαλύτερη μεταφορά πλούτου στην ιστορία της χώρας, οι μερισματούχοι και τα μεγαλοστελέχη θα απολαμβάνουν τα μερίσματα και τα bonus τους με προνομιακή φορολόγηση.

Από την άλλη για τους εργαζόμενους, σύμφωνα με τα δημοσιεύματα που κυκλοφορούν, οι υπερωρίες θα αποθηκεύονται σε «τράπεζα χρόνου» και θα «επιστρέφονται» εντός έξι μηνών με τη μορφή μειωμένου ωραρίου ή ρεπό ή ημερών άδειας. Οι άνεργοι θα καταρτίζονται σε μαζικά προγράμματα σχεδιασμένα από αυτούς που ετοίμασαν την κατάρτιση τύπου «σκοϊλ ελικίκου». Και όλοι μαζί θα περιμένουν από μια Κυβέρνηση ταγμένη στα συμφέροντα των λίγων να αυξήσει τον κατώτατο μισθό όποτε και αν το θελήσει και να μειώσει τον φόρο που πληρώνουν μαζικά μέσα από τα καρότσια των SUPERMARKET αν περισσεύει δημοσιονομικός χώρος από τις «φιλοεπενδυτικές» φορολογικές απαλλαγές.

Ελλάδα 2.0 ή Ελλάδα της δεκαετίας του ’50 και του ‘60;