Ο Γενικός Σύβουλος της ΓΣΕΕ και Οικονομολόγος, Ιωάννης Πούπκος, μίλησε στην 1η διαδικτυακή εκδήλωση του “Τhe Socialist”: “Η Οικονομία Αύρι.

ΟΛΟΚΛΗΡΗ Η ΟΜΙΛΙΑ ΤΟΥ ΙΩΑΝΝΗ ΠΟΥΠΚΟΥ

Να ευχαριστήσω το SOCIALIST.GR για την πρόσκληση.

Να ευχαριστήσω τον συντονιστή Άγγελο Γαβρή.

Κατά την διάρκεια της κρίσης υπήρχαν κάποια σημαντικά μεγέθη που χαρακτήριζαν την οικονομία μας

ΥΨΗΛΗ ΑΝΕΡΓΙΑ (Μακροχρόνια και ευάλωτων ομάδων)

ΥΨΗΛΟΣ ΔΗΜΟΣΙΟ ΚΑΙ ΙΔΙΩΤΙΚΟ ΧΡΕΟΣ

Τεράστια ΑΠΟΠΕΠΕΝΔΥΣΗ (κατακόρυφη πτώση των ιδιωτικών και των δημοσίων επενδύσεων

Αυτό είχε ως αποτέλεσμα η πλειοψηφία των ατόμων που στην αρχή της οικονομικής κρίσης ανήκε στα μικρά και μεσαία στρώματα να βρεθεί εντελώς στο περιθώριο.

Άρα για να επανέλθουμε σήμερα στην κανονικότητα,

πρέπει να αντιμετωπίσουμε και διορθώσουμε τα παραπάνω μεγέθη

Κυρίως όμως πρέπει η πλειοψηφία των ατόμων που μέχρι σήμερα ανήκε στα μικρά και μεσαία στρώματα και είναι σήμερα στο περιθώριο, να επανενταχθεί. Αυτό σημαίνει ότι πρέπει να βρουν δουλειά οι μακροπρόθεσμα άνεργοι και σταθερές και αξιοπρεπείς θέσεις εργασίας όλοι οι πολίτες που ενδιαφέρονται να εργαστούν και κυρίως οι νέοι άνθρωποι.

Η ανάπτυξη για την οποία μιλάμε δεν μπορεί να είναι ουδέτερη ανάπτυξη αλλά πρέπει να έχει πρόσημο.

Ανάπτυξη δεν μπορεί να έρθει με “ουδέτερες” μεταρρυθμίσεις.

Πρέπει να έχει προοδευτικό πρόσημο και να έχει ως κύριο μέλημα την ευημερία της κοινωνίας.

Ο πλούτος που θα παραχθεί παραχθεί πλούτος στη χώρα και να αναδιανεμηθεί δίκαια και να συμβάλει στη μείωση των ανισοτήτων.

Άρα να είναι ανάπτυξη για όλους κι όχι για μερικούς.
Διάβασα πρόσφατα ότι στη χώρα μας, περίπου 1 εκατομ. φορολογούμενοι πληρώνουν το 92% των κρατικών εσόδων από το φόρο εισοδήματος, περίπου 2,6 εκατομ πληρώνουν το υπόλοιπο 8%, ενώ 5,1 εκατομ. δεν πληρώνουν ούτε ένα ευρώ. Οι εργαζόμενοι και οι συνταξιούχοι πληρώνουν πάνω από το 60% των συνολικών φόρων.
Αυτή είμαι μια κραυγαλέα απόδειξη άνισης κατανομής του εισοδήματος και διεύρυνσης της ανισότητας.
Το νέο σχέδιο οφείλει να είναι ανθρωποκεντρικό και να λειτουργήσει κυρίως προς όφελος του κόσμου της εργασίας και όλων αυτών που σήκωσαν ανισομερώς το βάρος της προσαρμογής τα τελευταία χρόνια.
Η κατανομή των νέων πόρων πρέπει να είναι δίκαιη και να οδηγήσει στη μείωση των ανισοτήτων στη χώρα.
Ούτε ίση κατανομή αλλά ούτε και άνιση υπέρ των μέχρι σήμερα ευεργετηθέντων.
Γιατί όπως λέει κι ο Αριστοτέλης «Δεν υπάρχει τίποτε πιο άνισο από την ίση μεταχείριση των ανίσων».
Η τελευταία μεγάλη ευκαιρία για τη χώρα;

Τα μεγάλο ποσό των χρημάτων που θα εισρεύσει στην Ελλάδα τα επόμενα τέσσερα χρόνια, τόσο μέσα από το Ταμείο Ανάκαμψης όσο και μέσω των ΕΣΠΑ, SURE και ΕΤεπ, της δίνουν τη δυνατότητα να γίνει μια σύγχρονη χώρα, με μια ισορροπημένη και ανθεκτική οικονομία και με υψηλό βιοτικό επίπεδο των πολιτών της.

Αρκεί βέβαια να υπάρξει ένας ρεαλιστικός σχεδιασμός για την πλήρη και στοχευμένη αξιοποίησή τους.

Πρέπει λοιπόν η χώρα να επιλέξει επιτέλους το νέο παραγωγικό της πρότυπο καθώς και τη θέση της στο νέο ευρωπαϊκό και διεθνή καταμερισμό εργασίας.

Αφού οριστεί πρέπει να προσανατολιστούν η εκπαιδευτική, η πολιτική απασχόλησης και γενικότερα η οικονομική πολιτική στην επίτευξή του. Αυτές πρέπει να είναι στοχευμένες και να κουμπώσουν με το σχέδιο παραγωγικού μετασχηματισμού και ανάκαμψης της οικονομίας

Η κυβέρνηση οφείλει εγκαίρως, αν και έπρεπε να το έχει ήδη έτοιμο, να παρουσιάσει ένα νέο σχέδιο οικονομικής ανάπτυξης.

Το σχέδιο αυτό πρέπει να τεθεί στην κρίση των κομμάτων, των κοινωνικών εταίρων και των πολιτών και μέσω ενός σοβαρού και αξιόπιστου κοινωνικού  διάλογου να καταλήξει σε μια νέα Εθνική Κοινωνική Συμφωνία.

Κι εδώ ο ρόλος των προοδευτικών συλλογικοτήτων, κομμάτων, συνδικάτων και επιμελητηρίων είναι πάρα πολύ κρίσιμος ώστε η ανάπτυξη να έχει κοινωνικό πρόσημο και να είναι δίκαιη.

Το νέο αυτό σχέδιο, για να μπορέσει να εφαρμοστεί, οφείλει να είναι να προστατεύει την εργασία, να δημιουργεί ποιοτικές θέσεις εργασίας, πλήρους απασχόλησης, με αξιοπρεπείς αμοιβές.

Να αποτελεί μια πραγματική και αξιόπιστη λύση στο πρόβλημα της μακροχρόνιας ανεργίας και της ανεργίας των πιο ευάλωτων ομάδων (νέων, γυναικών, χαμηλής ειδίκευσης). Να ξεφεύγει από το μοντέλο υποαπασχόλησης και ευέλικτων μορφών εργασίας χωρίς θεμελιώδη δικαιώματα, δίνοντας κίνητρα στους νέους, με υψηλό επίπεδο εκπαίδευσης, Έλληνες που έφυγαν στο εξωτερικό, να επιστρέψουν στη χώρα μας (brain gain). Σε μια χώρα σύγχρονη με υψηλό βιοτικό επίπεδο.

Μια οικονομία με θετική μεσο-μακροπρόθεσμη προοπτική χαρακτηρίζεται από έλλειμμα στο ισοζύγιο του επιχειρηματικού τομέα, λόγω της επενδυτικής του δραστηριότητας, και πλεόνασμα στο ισοζύγιο των νοικοκυριών, το οποίο αντανακλά την αύξηση της αποταμίευσής τους. Στην περίπτωση της Ελλάδας οι ανωτέρω
Συνθήκες δεν ισχύουν.

Ειδικότερα, η καταναλωτική δαπάνη εξαρτάται από το διαθέσιμο εισόδημα. Μια μείωση της απασχόλησης και των αμοιβών και μια
Αύξηση της υποαπασχόλησης και των επισφαλών μορφών εργασίας
Θα μειώσουν το διαθέσιμο εισόδημα των νοικοκυριών και θα αποδομήσουν τη θετική επίδραση της καταναλωτικής δαπάνης και της
Εγχώριας ζήτησης στο ΑΕΠ.

Η ελληνική οικονομία, μετά από πολλά χρόνια πολιτικών λιτότητας και συρρίκνωσης του παραγωγικού της ιστού επιβάλλεται να απαγκιστρωθεί από το πρότυπο της παραγωγής αγαθών χαμηλού κόστους εργασίας και να στραφεί στην ποιότητα.

Σύμφωνα με πρόσφατες μελέτες, η σημασία του χαμηλού κόστους εργασίας φθίνει ταχύτατα και κατά το 2019 μόλις το 18% των αγαθών που διακινήθηκαν προέρχονταν από χώρες χαμηλού κόστους εργασίας. Αντίθετα, το 82% των αγαθών που διακινήθηκαν προέρχονταν από χώρες με εξειδίκευση εργατικού δυναμικού, ποιότητα υποδομών κλπ.

Με βάση αυτά τα στοιχεία πρέπει να αποφασιστεί η νέα θέση μας στο διεθνή καταμερισμό εργασίας.

Να οδηγεί σε μια ισορροπημένη και βιώσιμη οικονομία που να μην υπάρχει μεγάλη εξάρτηση της εγχώριας  παράγωγης από τις εισαγωγές ή να μην εξαρτάται σχεδόν αποκλειστικά από έναν τομέα πχ. τον τουρισμό, ένα προϊόν εξαιρετικά ευαίσθητο σε περιόδους οικονομικής κρίσεως ή δυσμενούς δημοσιότητας στα διεθνή ΜΜΕ.

Είναι ενδεικτικό ότι συγκριτικά με τις άλλες οικονομίες της ευρωζώνης, το 2019,  η Ελλάδα είναι δεύτερη σε όρους προστιθέμενης αξίας που παράγει ο κλάδος του εμπορίου, της εστίασης και της παροχής καταλύματος. Αντιθέτως είναι από τις τελευταίες όσον αφορά την παραγωγή προστιθέμενης αξίας στη μεταποίηση (βλ 4ο Δελτίο Οικονομικών Εξελίξεων του Ινστιτούτου Εργασίας της ΓΣΕΕ).

ΕΠΕΝΔΥΣΕΙΣ

ΔΗΜΟΣΙΕΣ

Να αναθεωρήσουμε αυτό που γινόταν μέχρι σήμερα. Περικόψαμε τις Δημόσιες Επενδύσεις για να μειώσουμε το δημόσιο έλλειμμα. Στην πράξη όμως προκαλούσαμε μεγαλύτερη ύφεση και αυτό τελικά διόγκωνε το έλλειμμα ακόμη περισσότερο Και έτσι απαξιώσαμε και καταστρέψαμε και τις δημόσιες υποδομές.

Α. Πρέπει ως χώρα να επενδύσουμε καταρχήν στην αναβάθμιση και στον εκσυγχρονισμό του Δημοσίου Συστήματος Υγείας. Άλλωστε είναι το βασικό μάθημα της κρίσης του κορωναιου, Ακόμη και οι νεοφιλελεύθεροι έκανα την καρδιά τους πέτρα και το παραδέχτηκαν.

Β. Το νέο σχέδιο πρέπει να απαντά με αξιόπιστο τρόπο στις σύγχρονες προκλήσεις της ψηφιοποίησης. Να οδηγήσει στη δίκαιη μετάβαση στην ψηφιακή εποχή και στην 4η Βιομηχανική Επανάσταση.
Επενδύσεις στην ψηφιακή οικονομία. Που αντιμετωπίζουν το ψηφιακό χάσμα στην οικονομία και να καταπολέμα την ανεργία. Οι επιχειρήσεις κυρίως οι μικρομεσαίες πρέπει να ενισχύσουν την ψηφιακή τους παρουσία στην αγορά για να μην μείνουν εκτός αγοράς και γίνει πράξη η πρόβλεψη της ΓΣΕΒΕΕ για 100.000 μικρομεσαίες ότι θα κλείσουν.
Οι πόροι πρέπει να κατευθυνθούν σε δραστηριότητες που είναι τεχνολογικά σύγχρονες, παράγουν υψηλή προστιθέμενη αξία και δημιουργούν μαζική απασχόληση.

Πρέπει να υπάρξει μετατόπιση της οικονομικής δραατηριότητας σε κλαδους παραγωγης αγαθών και υπηρεσιών υψηλής τεχνολογίας και εντασεως γνώσεων.

ΠΡΑΣΙΝΗ ΑΝΑΠΤΥΞΗ

Γ. Στόχος είναι το 2030 το 61% της ηλεκτρικής ενέργειας που καταναλώνει η χώρα να προκύπτει από καθαρή ενέργεια. Μεγάλος και δύσκολος στόχος. Άρα ένα μεγάλο μέρος των πόρων πρέπει να υπηρετήσει αυτόν το στόχο και να οδηγηθεί στην πράσινη ανάπτυξη και στην πράσινη οικονομία, στην ανάπτυξη ανανεώσιμων πηγών ενέργειας και τον ενεργειακό μετασχηματισμό, τη βιώσιμη χρήση και προστασία των υδάτινων και θαλάσσιων πόρων.
“Η πράσινη ανάπτυξη συνιστά ένα αναπτυξιακό πρότυπο που θέτει στο επίκεντρο τον άνθρωπο μέσα σε ένα υγιές και αναπτυσσόμενο φυσικό περιβάλλον. Και αυτό από μόνο του δίνει ένα κοινωνικό και προοδευτικό πρόσημο.
Στη χώρα που αναπτύχθηκε η ανθρωποκεντρική διανόηση, η πράσινη ανάπτυξη μπορεί να αποτελέσει νέα και πολλά υποσχόμενη επιχειρηματικά ηθική ευκαιρία”.
Το Πράσινο Ομόλογο για το οποίο άνοιξε η συζήτηση αποτελεί μια πολύ ενδιαφέρουσα πρόταση ώστε να βρεθούν οι πόροι για τη μετάβαση σε μια περιβαλλοντικά βιώσιμη οικονομία.
Δ. ΕΠΕΝΔΥΣΕΙΣ ΣΤΙΣ ΥΠΟΔΟΜΕΣ
Να αναπτύξουμε νέες σύγχρονες υποδομές, να αποκαταστήσουμε τις κατεστραμμένες υποδομές.
Εκσυγχρονισμός των παλαιότερων και ανάπτυξη νέων υποδομών.
Άλλωστε η κατασκευή τεχνικής υποδομής είναι ένας από τους κατεξοχήν τομείς που συμβάλουν στην αύξηση της απασχόλησης.
Ε. ΕΠΕΝΔΥΣΕΙΣ ΣΕ ΚΛΑΔΟΥΣ ΠΟΥ ΑΠΟΔΕΙΧΤΗΚΑΝ ΑΝΘΕΚΤΙΚΟΙ ΣΤΗΝ ΥΦΕΣΗ (αυτά πρέπει να μελετηθούν από την επιτροπή).
ΣΤ. ΕΠΕΝΔΥΣΗ ΣΤΟ ΑΝΘΡΩΠΙΝΟ ΚΕΦΑΛΑΙΟ ΤΗΣ ΧΩΡΑΣ

Τέλος κανένα σχέδιο δεν θα έχει επιτυχία εάν δεν περιλαμβάνει πολιτικές που να συνδέουν με έναν αποτελεσματικό τρόπο την εκπαίδευση και την κατάρτιση με την οικονομία και με την απασχόληση. Στη σύγχρονη εποχή των σημαντικών μεταβάσεων και αλλαγών, καμία χώρα δεν μπορεί να θεωρείται σύγχρονη όταν ένα μεγάλο ποσοστό των εργαζομένων και των πολιτών της δεν διαθέτει τις βασικές ψηφιακές δεξιότητες ή τις απαιτούμενες δεξιότητες που δεν εμποδίζουν την προσπάθειά τους για αναζήτηση, διατήρηση ή βελτίωση της εργασίας τους και γενικότερα για μια καλύτερη ζωή.

ΙΣΕΣ ΕΥΚΑΙΡΙΕΣ ΓΙΑ ΟΛΟΥΣ. ΜΑ ΕΧΟΥΝ ΟΛΟΙ ΤΙΣ ΒΑΣΙΚΕΣ ΨΗΦΙΑΚΕΣ ΔΕΞΙΟΤΗΤΕΣ. ΑΥΤΟ ΕΙΝΑΙ ΤΟ ΠΡΟΟΔΕΥΤΙΚΟ ΠΡΟΣΗΜΟ ΣΤΗΝ ΕΚΠΑΙΔΕΥΣΗ.

Επιβάλλεται λοιπόν η επένδυση στο ανθρώπινο κεφάλαιο της χώρας (όχι βέβαια με τον στρεβλό τρόπο που έγινε πρόσφατα με τα vouchers) και η αναβάθμιση του ρόλου της δια βίου μάθησης και της επαγγελματικής κατάρτισης.

Επιπρόσθετα δεν μπορεί να υπάρξει μετάβαση στη σύγχρονη εποχή αν δεν υπάρξει μετάβαση από μια υποβαθμισμένη και παραμελημένη επαγγελματική εκπαίδευση σε ένα σύγχρονο πεδίο που θα υποστηρίζει εξίσου το νέο επαγγελματικό αλλά και κοινωνικό ρόλο των αποφοίτων της.

Ποιοτική επαγγελματική κατάρτιση που να καλύπτει και να ανταποκρίνεται στη συνεχή αλλαγή δεξιοτήτων, ειδικοτήτων και επαγγελμάτων. Αποτελεί από τις πιο προνομιακές ενεργητικές πολιτικές απασχόλησης και δεν είναι μέσο απορρόφησης κοινοτικών κονδυλίων.

Εφαρμόζοντας όλα τα παραπάνω θα μπορέσουμε να ξεφύγουμε ως χώρα από τον αδιέξοδο δρόμο της κακοπληρωμένης και μικρής προστιθέμενης αξίας εργασίας που οδηγεί τους πολίτες της να έχουν σήμερα ένα μη αξιοπρεπές επίπεδο διαβίωσης.

Η έκδοση ομολόγων με εγγύηση του προϋπολογισμού της ΕΕ που προτείνεται αποτελεί μια δίκαιη λύση – πηγή χρηματοδότησης.

Η διάθεση του ποσού που θα αντληθεί που θα γίνει κατά προτεραιότητα στις χώρες που επλήγησαν περισσότερο από την πανδημία σ συνδυασμό με τον τρόπο αποπληρωμής αποτελούν μια καθαρή μεταφορά πόρων στις χώρες του Νότου.

Οι απευθείας μεταβιβάσεις της Ε.Ε. αντί για δάνεια στα κράτη-μέλη είναι επίσης αναγκαίες για να μπορέσουν να ενισχύσουν τα συστήματα υγείας τους, να σώσουν θέσεις εργασίας και να προστατεύσουν τον παραγωγικό τους ιστό, χωρίς να επιβαρύνεται το δημόσιο χρέος των χωρών.

Θα κλείσω με την άποψη του Ντάνιελ Σουκάιντ, οικονομολόγου από το Πανεπιστήμιο της Οξφόρδης.

«όποια συζήτηση για ανάγκη δημοσιονομικής λιτότητας είναι ανάρμοστη και ακατάλληλη σήμερα και εφαρμόσιμη μονό σε παράλληλο σύμπαν».

«Η οικονομία ουδέποτε πρέπει να λησμονεί τον θεμελιώδη ρόλο της να εξασφαλίζει την ευημερία των ανθρώπων».
Αμάρτια Σεν
Νόμπελ Οικονομίας 1998.