Τα πολιτικά διλήμματα της ευρωπαϊκής σοσιαλδημοκρατίας τον 21ο αιώνα

Η σοσιαλδημοκρατία ως φαινόμενο αντιμετώπιζε πάντοτε πολύ σοβαρά διλήμματα. Τα διλήμματα αυτά οφείλονταν κυρίως στις διάφορες τάσεις που την αποτελούν και σχετίζονται με τις αποφάσεις που καλείται να λάβει σε κάθε εποχή .  Αυτές είναι πάντα προϊόν πολιτικών συγκυριών  και πολλές φορές οδήγησαν την ευρωπαϊκή σοσιαλδημοκρατία σε μεταβολές τόσο των θέσεων της όσο και της ταυτότητας της. 

Aνάλογα με τις τότε συνθήκες έπαιρνε και τις ανάλογες αποφάσεις .  Σε αυτό συνέβαλλε το γεγονός ότι ως ιδεολογία βασίζονταν  πάντοτε στον πολιτικό ρεαλισμό. Εκεί βρίσκεται η απάντηση για την αιτία που επικράτησε έναντι του μαρξισμού την περίοδο της δεύτερης διεθνούς. 

Έτσι λοιπόν τον 20ο αιώνα μέχρι τη δεκαετία του 1950 , επηρεάστηκε έντονα από τον δυτικό μαρξισμό , ο οποίος την οδηγούσε στο να ριζοσπαστικοποίησει τις θέσεις της και να ενσωματώσει θέσεις όπως η εθνικοποίηση των μέσων παραγωγής στα πολιτικά της προγράμματα.  Κατά τη διάρκεια της δεκαετίας του 1950 ,  η μαρξιστική αντίληψη άρχισε να υποχωρεί.  Αιτία της υποχώρησης αυτής ήτα το γεγονός ότι τα μεγάλα πολιτικά ζητήματα είχαν επιλυθεί . Οι πολεμικές καταστροφές είχαν σχεδόν αποκατασταθεί , η οικονομία των χωρών της Ευρώπης έδειχνε να ανακάμπτει ενώ το σοσιαλδημοκρατικό μοντέλο κράτους προνοίας είχε εφαρμοστεί σχεδόν σε όλες τις χώρες της «γηραιάς» ηπείρου .   Επομένως η σοσιαλδημοκρατία άρχισε να μετριάζει τις αντιλήψεις της καθώς δεν είχε πλέον λόγο να είναι τόσο ριζοσπαστική . Ήταν πλέον κυρίαρχη δύναμη και το μεγαλύτερο μέρος της ιδεολογίας της ήταν είχε πια εφαρμοστεί .  Επιπλέον σημαντικό βαθμό στην υποχώρηση των θέσεων της είχε η σκληρή και αλαζονική πολιτική που εφάρμοζε η ηγεσία της ΕΣΣΔ , στα κράτη μέλη της , γεγονός που έκανε τις σοσιαλδημοκρατικές κυβερνήσεις των χωρών της Δύσης , να θέλουν να κρατούν τις μεγαλύτερες   αποστάσεις μαζί της. 

 Η κατάσταση άλλαξε θεαματικά κατά τη δεκαετία του 1980 και 1990 ο νεοφιλελευθερισμός επικράτησε σε όλους τους τομείς της οικονομίας αλλά και της πολιτικής γεγονός που έθεσε ζήτημα ακόμη και επιβίωσης της ευρωπαϊκής σοσιαλδημοκρατίας .  Τότε υιοθετήθηκε η αντίληψη του τρίτου δρόμου η οποία όχι μόνο έσωσε την σοσιαλδημοκρατία αλλά και την εξέλιξε .  Η ιδέα του Giddens , η οποία εφαρμόστηκε από τους Μπλερ και Κλίντον και στη συνέχεια από όλα τα σοσιαλιστικά κόμματα αποτύπωσε με τον καλύτερο δυνατό τρόπο της ανάγκες της δεκαετίας και προσάρμοσε τις σοσιαλιστικές αντιλήψεις στις νέες απαιτήσεις της κοινωνίας .   

Ο 21ος αιώνας όμως υπήρξε καθοριστικός για όλα τα πολιτικά κόμματα αλλά και τις πολιτικές ιδεολογίες , καθώς  συνέβησαν πολλά γεγονότα πρωτόγνωρα. Η τεχνολογική επανάσταση σε συνδυασμό με την οικονομική κρίση οδήγησαν στην σύνθεση νέων καταστάσεων τόσο οικονομικών όσο και πολιτικών και κοινωνικών στις οποίες έπρεπε όλοι να προσαρμοστούν .  Τέθηκαν για όλους νέα διλήμματα στα οποία έπρεπε να έπρεπε να ανταποκριθούν άμεσα διαλέγοντας ανάμεσα σε πολύ δύσκολες επιλογές .   O νεοφιλελευθερισμός ο οποίος εκφράζονταν από τη Μάργκαρετ Θάτσερ και τον Ρόναλντ Ρέιγκαν , πλέον άλλαξε πολιτικά χέρια και επανήλθε στο πολιτικό προσκήνιο με νέα μορφή .  Η νέα μορφή  του , είναι ο Μερκελισμός ο οποίος όχι μόνο  εξέλιξε τη θατσερική ιδεολογία αλλά μετέτρεψε ξανά τη Γερμανία σε κυρίαρχη ηγεμονική δύναμη . Κατόρθωσε μέσα σε ελάχιστο χρονικό διάστημα να διαμορφώσει την ευρωπαϊκή ολοκλήρωση  με βάσει τα γερμανικά συμφέροντα .  Ο πρωτόγνωρος αυτός «ιμπεριαλισμός»  οδήγησε την ευρωπαϊκή σοσιαλδημοκρατία  βρεθεί στο πιο σημαντικό της δίλημμα .  Εάν θα επέλεγε να εφαρμόσει την μερκελική πολιτική ή να αντισταθεί σε αυτή .   Τον πρώτο καιρό ,λαμβάνονταν υπόψιν το παράδειγμα της δεκαετίας του 1990 ,  αποφάσισαν να προσαρμόσουν τις πολιτικές τους γραμμές στο νέο ρεύμα της γερμανικής Χριστιανοδημοκρατίας .  Υπήρχε όμως μια πολύ σημαντική διαφορά . Η δεκαετία του 1990 ήταν περίοδος οικονομικής άνθησης , τόσο για τους κεφαλαιοκράτες όσο και για την εργατική τάξη .  Ο 21ος αιώνας σημαδεύτηκε από την οικονομική κρίση , γεγονός που είχε ως αποτέλεσμα τη συρρίκνωση της μεσσίας τάξης .  Γεγονός που είχε ως αποτέλεσμα την εξέγερση σχεδόν όλων των λαών της Ευρώπης εναντίον της κατάστασης αυτής που επικρατούσε.  Η επανάληψη λοιπόν του πειράματος από την σοσιαλδημοκρατία απέτυχε κάτι που αποτυπώθηκε και σε εκλογικό επίπεδο .  Το SPD , το οποίο προχώρησε σε συνεργασίες με το CDU , συνετρίβη εκλογικά κάτι που συνέβη και στην Ελλάδα  το ΠΑΣΟΚ  , έχασε πάνω από το 35% των ψήφων του για να βρεθεί το 2015 στο 5 %  . Το γαλλικό Parti Socialiste , το οποίο έδειξε σταδιακά να επιβιώνει στην όλη κατάσταση όχι μόνο βρέθηκε στο πολιτικό περιθώριο αλλά στην εκλογική του θέση βρέθηκε το ακροδεξιό  Εθνικό Μέτωπο της Μαρί Λεπέν .   Στην Αγγλία το Labour Party ηττήθηκε στις εκλογικές αναμετρήσεις και η χώρα αποχώρησε από την Ευρωπαϊκή Ένωση.   Βλέποντας το μεγάλο ολίσθημα στο οποίο έπεσε η Ευρωπαϊκή σοσιαλδημοκρατία αποφάσισε να αντιληφθεί το ριζοσπαστικό κλίμα όλων των κοινωνιών των χωρών της γηραιάς Ηπείρου και να προχωρήσουν σε ριζικές αλλαγές γύρω από τα ιδεολογικά τους προγράμματα.  Προς αυτή την κατεύθυνση βαδίζει και το δεύτερο δίλημμα στο οποίο βρέθηκε σε πολύ μικρό χρονικό διάστημα . Το   2020 ο πλανήτης βρέθηκε αντιμέτωπος με την πανδημία του Covid-19 .   Η σοσιαλδημοκρατία έπρεπε να επιλέξει ποιο μοντέλο κράτους προνοίας θα υποστήριζε.  Aπό τη μία υπήρχε το φιλελεύθερο μοντέλο το οποίο επικρατούσε στα περισσότερα από τα κράτη μέλη της Ευρωπαικής Ένωσης , σύμφωνα με το οποίο η δωρεάν παροχές υγείας αποδίδονται μόνο στους πραγματικά φτωχούς ενώ οι υπόλοιποι οφείλουν να πληρώνουν ανάλογα με το εισόδημα τους . Το κοινωνικό ή σοσιαλδημοκρατικό από την άλλη  , θεωρεί την υγεία δημόσιο αγαθό από το οποίο δεν πρέπει να αποκλείεται κανένας . Η απάντηση δίλημμα αυτό ήταν μονόδρομος . Ακόμη και αν το φιλελεύθερο ήταν αναγκαίο για την αντιμετώπιση της πανδημίας αν επιλεγόταν η σοσιαλδημοκρατία δεν θα έκανε απλά στροφή αλλά θα αναιρούσε την ίδια την πολιτική της φύση . Ταυτόχρονα ο μεγάλος αριθμός νεκρών στις χώρες της Ευρώπης καθιστούσε τη συγκρότηση ισχυρού κράτους προνοίας , χωρίς την οποιαδήποτε έκπτωση ούτε στις δομές ούτε στις παροχές του .  Η επιλογή λοιπόν που έκανε να υποστηρίξει το κοινωνικό μοντέλο την ωφέλησε και σε πολιτικό επίπεδο . Στην Βρετανία τα ποσοστά του Labour Party , σημειώνουν θεαματική άνοδο καθώς η διαχείριση της κυβέρνησης Johnson αποδείχθηκε πως ήταν κακή ενώ στην Πορτογαλία για πρώτη φορά θα υπάρξει συγκυβέρνηση σοσιαλδημοκρατικού , κομμουνιστικού και κόμματος του μπλόκο της Αριστεράς .  Στην Ισπανία η κυβέρνηση Σάντσεθ υπό την επιρροή τόσο των Podemos όσο και του λαού της γενικότερα , λαμβάνει ολοένα και περισσότερα μέτρα που ευνοούν το κράτος προνοίας . 

Έτσι λοιπόν η ευρωπαϊκή σοσιαλδημοκρατία αντιλαμβανόμενη τη νέα πολιτική συγκυρία που έχει προκύψει στο γενικότερο δίλημμα που έχει τεθεί επιλέγει να ακολουθήσει έναν προοδευτικό δρόμο σε αντίθεση με τη δεκαετία του 90 . Ο λόγος όπως αναφέρθηκε παραπάνω είναι φυσικά ότι έχει αλλάξει η φύση της κοινωνίας .