“Το ΠΑΣΟΚ – Κίνημα Αλλαγής θέλει τον πρωτογενή τομέα πρωταγωνιστή και όχι κομπάρσο στο νέο μοντέλο ανάπτυξης”

Το ΠΑΣΟΚ από την ίδρυση του, σε αντίθεση με άλλες πολιτικές δυνάμεις, διατύπωσε την άποψη ότι ο αγροτικός τομέας δεν αποτελεί διαρθρωτικό μειονέκτημα της χώρας. Για το λόγο αυτό προσπάθησε συστηματικά με τις πολιτικές του να αναπτύξει την ύπαιθρο και πέτυχε να δώσει προοπτική και όραμα στον αγροτικό κόσμο.

Από την πρώτη μέρα που ανέλαβε την διακυβέρνηση έθεσε και υλοποίησε πολιτικές ολοκληρωμένης ανάπτυξης της υπαίθρου, ενίσχυσε την πολυαπασχόληση. Δημιούργησε τεχνικές υποδομές, υποδομές υγείας, παιδείας, βελτίωσης της ποιότητας ζωής. Εφάρμοσε πολιτικές εκδημοκρατισμού της ζωής της υπαίθρου. Έκανε πράξη την διοικητική και οικονομική αποκέντρωση.

Ο πολίτης της υπαίθρου έπαψε να είναι πολίτης β κατηγορίας και τα έργα και οι υποδομές το αποδεικνύουν. Ενδεικτικά, το ΠΑΣΟΚ καθιέρωσε τον ΟΓΑ, υλοποίησε τα Μεσογειακά Ολοκληρωμένα Προγράμματα (ΜΟΠ), άλλαξε τον παραγωγικό ιστό της υπαίθρου και έδωσε εισόδημα, στήριξε τις εξαγωγές και εφάρμοσε πολιτικές προστασίας των ορεινών και νησιωτικών περιοχών.

Το ΠΑΣΟΚ πέτυχε την ανάδειξη του αγροδιατροφικού τομέα ως πυλώνα ανασυγκρότησης της χώρας και την σύγχρονη ανάδειξη του ρόλου του αγρότη ως παραγωγού αγαθών και υπηρεσιών με βαρύνουσα οικονομική, κοινωνική, πολιτική και αξιακή σημασία και όχι απλών καταναλωτικών προϊόντων και το αποτύπωμα αυτής της προσπάθειας είναι από όλους παραδεκτό και η ύπαιθρος το αναγνωρίζει. Το ΠΑΣΟΚ έχει δυνατούς και διαχρονικούς δεσμούς με την ύπαιθρο, το ΠΑΣΟΚ γνωρίζει την ύπαιθρο.

Οι οικονομικές κρίσεις, η πανδημία αλλά και η πρόσφατη κρίση με τον Ουκρανικό Πόλεμο έφεραν στο προσκήνιο την αξία της τοπικής παραγωγής τροφίμων ως στρατηγικό συστατικό της διατροφικής ασφάλειας του  πληθυσμού της χώρας. Επιπρόσθετα  ο πρωτογενής τομέας είναι κρίσιμος για την ανάπτυξη της χώρας, αφού συμβάλλει καθοριστικά στην απασχόληση, στη στήριξη της μεταποίησης, των εξαγωγών, του τουρισμού και στην κοινωνική συνοχή στην ύπαιθρο. Η πανδημία του Covid-19, ανέδειξε τα κενά στις αλυσίδες εφοδιασμού και προκάλεσε καίρια ερωτήματα σχετικά με την παγκοσμιοποίηση, την ασφάλεια, την διαχείριση των κινδύνων και την ανθεκτικότητα των αγροδιατροφικών συστημάτων. 

Η ενεργειακή κρίση και οι αυξήσεις επιπλέον σε πετρελαιοειδή, φυτοπροστατευτικά προϊόντα, λιπάσματα και ζωοτροφές, ήρθαν να επιδεινώσουν το ήδη βαρύ οικονομικό κλίμα του πρωτογενή τομέα και οδηγούν για πρώτη φορά τους παραγωγούς σε εγκατάλειψη καλλιεργειών λόγω υπερβολικού κόστους που τις καθιστά ζημιογόνες. Ο πόλεμος στην Ουκρανία πυροδοτεί εκ νέου καταστάσεις που δεν μπορούμε να προβλέψουμε, όπως το αυξημένο κόστος στην ενέργεια και στα λιπάσματα, ελλείψεις σε εισαγωγές σιτηρών, καλαμπόκι, ελαιοκράμβη καθώς και αυξημένες τιμές και έλλειψη προμηθευτών που θα έχουν σημαντικές επιπτώσεις και στους καταναλωτές όσον αφορά την επάρκεια των διατροφικών αγαθών πρώτης ανάγκης αλλά και αύξηση της τιμής τους. 

Η αποτυχία της κυβερνητικής πολιτικής εξαιτίας της έλλειψης Εθνικού Σχεδίου παραγωγικής ανάπτυξης και της εμμονής της στην πελατειακή αντιμετώπιση των ζητημάτων άφησε απροστάτευτους τους αγρότες και τους κτηνοτρόφους απέναντι στην πανδημία, τις ζημιές από τα ακραία καιρικά φαινόμενα, τις ελληνοποιήσεις  και την ακρίβεια. Η έλλειψη συγκροτημένης αγροτικής πολιτικής και τα αναποτελεσματικά αποσπασματικά μέτρα της κυβέρνησης οδήγησαν τον πρωτογενή τομέα σε αδιέξοδο και σε μεγάλη μείωση το εισόδημα των γεωργών και των κτηνοτρόφων, από την Κρήτη έως τον Έβρο και από την Ήπειρο ως τα νησιά του Αιγαίου. Απόρροια των κακών χειρισμών και των καθυστερήσεων της κυβέρνησης να λάβει έκτακτα μέτρα στήριξης, είναι οι παραγωγοί να βρίσκονται στο εξής δίλημμα: είτε να καλλιεργήσουν, να μείνουν χωρίς εισόδημα και να χρεώσουν τις εκμεταλλεύσεις τους, είτε να μην καλλιεργήσουν καθόλου ή να καλλιεργήσουν χωρίς τα αναγκαία εφόδια-εισροές και η παραγωγή να υπολείπεται πολύ της κανονικής.

Οι παραπάνω προκλήσεις προκαλούν μεγάλη αβεβαιότητα και σοβαρότατη ανησυχία στον αγροτικό κόσμο, γι’αυτό το ΠΑΣΟΚ – Κίνημα Αλλαγής έχει προτείνει βραχυπρόθεσμα και μακροπρόθεσμα ουσιαστικά μέτρα ελάφρυνσης του αγροτικό κόσμου.

Τα άμεσα μέτρα στήριξης των αγροτών αφορούν: 1) την επιστροφή του Ειδικού Φόρου Κατανάλωσης για το πετρέλαιο σε αυτούς που αποδεδειγμένα είναι αγρότες και παράγουν, 2) την επιβολή πλαφόν στην ρήτρα αναπροσαρμογής του ηλεκτρικού ρεύματος για να μην αυξάνεται ανεξέλεγκτα το κόστος για τους αγρότες και 3) την κάλυψη ενός μέρους του κόστους των λιπασμάτων που αφορά στο ποσό που αυξάνεται λόγω της αύξησης του ενεργειακού κόστους.

Οι προγραμματικές προτάσεις του ΠΑΣΟΚ – Κίνημα Αλλαγής για την αναγέννηση του πρωτογενούς τομέα είναι να διαμορφωθεί ένα ολοκληρωμένο σχέδιο ανάπτυξης του πρωτογενούς τομέα. Ένα νέο ολιστικό σχέδιο που περιλαμβάνει μακροχρόνια μέτρα: 

• Αύξηση των ιδιωτικών επενδύσεων στον πρωτογενή τομέα και τη μεταποίηση γεωργικών προϊόντων, με ετήσια ανανέωση των περισσότερων προγραμμάτων χρηματοδότησης, αντί του επταετούς κύκλου. 
• Αξιοποίηση πόρων απο την νέα Κοινή Αγροτική Πολιτική και το Ταμείο Ανάκαμψης και Ανθεκτικότητας για την δημιουργία, ενίσχυση και εκσυγχρονισμό υποδομών, δίνοντας βάση στο δεύτερο συνθετικό, που αφορά την ανθεκτική κοινωνία, άρα και μία ανθεκτική οικονομία.
• Ενίσχυση της συλλογικής οργάνωσης των παραγωγών, ώστε να καταστούν περισσότερο ανθεκτικοί σε κάθε είδους κρίσεις, μέσα από αυξημένη ενίσχυση για επενδύσεις, με ασφαλιστικά και φορολογικά κίνητρα. 
• Δημιουργία καλλιεργητικών πλάνων ανά περιοχή, μαζί με τη λειτουργία δημοπρατηρίων γεωργικών προϊόντων σε κομβικά σημεία της χώρας. 
• Πρόσβαση των αγροτών σε τραπεζικό δανεισμό με χαμηλότερα επιτόκια, λιγότερες εξασφαλίσεις και μεγαλύτερο χρόνο αποπληρωμής. 
• Σύγχρονο, αντικειμενικό και αποτελεσματικό ασφαλιστικό σύστημα στον ΕΛΓΑ, με κάλυψη νέων κινδύνων και άμεση αποζημίωση καταστροφών που οφείλονται στην κλιματική κρίση και ενεργοποίηση της δυνατότητας για τη σύσταση ταμείων αλληλοβοηθείας. 
• Πρόγραμμα δημοσίων επενδύσεων για τη μείωση του κόστους παραγωγής και του ενεργειακού κόστους. 
• Δίκαιη κατανομή των άμεσων ενισχύσεων με προτεραιότητα στους νέους και τις μικρές γεωργικές εκμεταλλεύσεις, ιδιαίτερα σε ορεινές, μειονεκτικές και νησιωτικές περιοχές της χώρας. 
• Επένδυση σε τομείς και κλάδους αιχμής, όπως η εκπαίδευση, η κατάρτιση και συμβουλευτική υποστήριξη των παραγωγών, οι νέες τεχνολογίες, η έρευνα και η καινοτομία. 
• Ενίσχυση με κάθε τρόπο της χρήσης όλων των μορφών ΑΠΕ (βιομάζα, φωτοβολταϊκά, γεωθερμία  κλπ) όχι μόνο ως μέρος της προσπάθειας μείωσης του κόστους και βελτίωσης των εισοδημάτων των αγροτών μέσα από ενεργειακές κοινότητες αλλά και ως μέρος του  φιλοπεριβαλλοντικού προσανατολισμού της γεωργικής  παραγωγής.  
• Ενίσχυση και εκσυγχρονισμός του δικτύου υψηλής διασυνδεσιμότητας για την αξιοποίηση της παραγωγής ΑΠΕ (net metering) από τους αγρότες και τις οργανώσεις τους.
• Προστασία των φυσικών πόρων εδάφους και νερού και προώθηση κατά προτεραιότητα  των έργων αποταμίευσης, διαχείρισης και εξοικονόμησης του αρδευτικού νερού.   

Ιωάννης Αμαραντίδης

Μέλος ΠΑΣΟΚ – ΚΙΝΑΛ Νομού Ροδόπης

Ειδικός σύμβουλος Ευρωπαϊκών Προγραμμάτων, Έρευνας & Καινοτομίας 

Γεωπόνος – Αγροτοοικονομολόγος