“Τρία σενάρια για το μέλλον της κεντροαριστεράς”- Του Χρήστου Αβδελλά

“Κατ’αρχάς, θα ήθελα να ξεκαθαρίσω ότι ουδέποτε υπήρξα κομματικό στέλεχος ή έστω ψηφοφόρος του ΠΑΣΟΚ/ΚΙΝΑΛ. Από την άλλη πλευρά, δεν μπορώ να αγνοήσω τον τεράστιο ρόλο (θετικό και αρνητικό) που έχει διαδραματίσει το ΠΑΣΟΚ στην Ελληνική πολιτική σκηνή καθώς και τον δυνητικά κρίσιμο ρόλο που μπορεί να παίξει τα επόμενα χρόνια – αρχικά ως κυβερνητικός εταίρος και αργότερα ως κόμμα εξουσίας. Το συγκεκριμένο άρθρο, λοιπόν, έχει ως στόχο να παρουσιάσει τρεις επιλογές για το μέλλον της κεντροαριστεράς στην Ελλάδα, υπό το πρίσμα ενός εξωτερικού παρατηρητή, ο οποίος ναι μεν παρακολουθεί τις πολιτικές εξελίξεις αλλά αγνοεί τις όποιες εσωκομματικές συγκρούσεις ή συμμαχίες του ΚΙΝΑΛ. 

Σενάριο πρώτο: Το κόμμα συνεχίζει ως έχει και παγιώνεται εκλογικά, αλλά και στη συνείδηση των πολιτών, ως το “ΚΚΕ της κεντροαριστεράς”. Συγκεκριμένα, είναι πλέον ξεκάθαρο ότι το ΚΙΝΑΛ έχει εγκλωβιστεί εκλογικά σε ένα ποσοστό που κυμαίνεται μεταξύ 6% και 8,5% και δε φαίνεται να έχει τη δυνατότητα να ανατρέψει την κατάσταση. Αν ο στόχος της ηγεσίας του κινήματος είναι να εδραιωθεί ως τρίτη ή/και τέταρτη δύναμη του Ελληνικού Κοινοβουλίου και παράλληλα να αποτελεί μια αξιόπιστη (και σίγουρη) επιλογή για συμμετοχή σε κυβερνήσεις συνεργασίας είτε με τη Νέα Δημοκρατία είτε με τον ΣΥΡΙΖΑ, τότε δε νομίζω να χρειάζεται περαιτέρω συζήτηση. 

Σενάριο δεύτερο: Το ΚΙΝΑΛ αποφασίζει να υιοθετήσει μια πιο “λαϊκή ρητορική” και να κινηθεί πιο επιθετικά απέναντι στη Νέα Δημοκρατία και στον ΣΥΡΙΖΑ. Σίγουρα μια τέτοια στροφή θα δώσει μια επικοινωνιακή ώθηση και θα δώσει λίγο επιπλέον τηλεοπτικό χρόνο στα στελέχη του ΚΙΝΑΛ. Ενδεχομένως να φέρει και μια προσωρινή δημοσκοπική άνοδο. Η τεράστια άνοδος του ΣΥΡΙΖΑ τα τελευταία χρόνια, άλλωστε, οφείλεται σε μεγάλο βαθμό στην υιοθέτηση μιας ακραίας ρητορικής –  και ακραίων πρακτικών – που πολλές φορές ξεπέρασαν ακόμα και τα όρια του λαϊκισμού. 

Το συγκεκριμένο σενάριο ωστόσο παρουσιάζει τρία σημαντικά προβλήματα. Πρώτον, κατά πόσο οι βουλευτές και τα στελέχη του ΚΙΝΑΛ μπορούν (και κυρίως θέλουν) να ακολουθήσουν αυτό το δρόμο. Δεύτερον, πόσο ρεαλιστική μπορεί να είναι για ένα σύγχρονο κόμμα της Ευρωπαϊκής κεντροαριστεράς η υιοθέτηση μιας κενής συνθηματολογίας τύπου “ο λαός δε ξεχνά τη σημαίνει δεξία”, η οποία παραπέμπει σε εποχές που έχουν περάσει προ πολλού και δεν έχει να προσφέρει απολύτως τίποτα στη σημερινή πολιτική; Τρίτον, γιατί κάποιος να επιλέξει να ακολουθήσει και να στηρίξει τη συγκεκριμένη αντιπολιτευτική γραμμή του ΚΙΝΑΛ, εφόσον ο ΣΥΡΙΖΑ μπορεί να παίξει το συγκεκριμένο παιχνίδι πολύ καλύτερα και να βγάλει στην πρώτη γραμμή στελέχη τύπου Πολάκη, Τριανταφυλλίδη, Παππά, ακόμα και τον ίδιο τον Τσίπρα; Εκτός αν υπάρχει κάποιος στο χώρο της κεντροαριστεράς, ο οποίος θεωρεί ότι μπορεί να εκφράσει τον “Πολακισμό” καλύτερα από τους εμπνευστές του. 

Σενάριο τρίτο: Το ΚΙΝΑΛ αποφασίζει να επανακαταλάβει πολιτικά και ιδεολογικά στον χώρο της κεντροαριστεράς μέσω της σύνθεσης και όχι της αποσύνθεσης, όπως παρατηρείται τα τελευταία χρόνια σε διάφορες εσωκομματικές διαδικασίες. Για να επιτευχθεί κάτι τέτοιο, είναι απαραίτητο να υπάρξει συγκεκριμένη στρατηγική, η οποία θα βασίζεται σε τρεις βασικούς άξονες. 

Πρώτον, σωστή αξιοποίηση του ανθρώπινου δυναμικού. Ο χώρος της κεντροαριστεράς, εκτός των τελευταίων δυο-τριών ετών, ουδέποτε είχε μεγάλο πρόβλημα στην εξεύρεση ικανών στελεχών. Αυτό αποδεικνύεται από το γεγονός ότι όλες οι κυβερνήσεις της τελευταίας δεκαετίας στελεχώνονται σε μεγάλο βαθμό με ανθρώπους της κεντροαριστεράς. Αρκεί, να θυμίσω ότι οι πιο σημαντικές, ίσως, επιτυχίες της σημερινής κυβέρνησης οφείλονται σε πρώην στελέχη του ΠΑΣΟΚ/ΚΙΝΑΛ, όπως το έργο του Πιερρακάκη στο Υπουργείο Επικρατείας και Ψηφιακής Διακυβέρνησης ή η δουλειά του Θεοδωρικάκου για την ψήφο των Ελλήνων του εξωτερικού. Σίγουρα, μια επαναπροσέγγιση και μια σταδιακή εξομάλυνση της σχέσης όλων αυτών των στελεχών με το ΚΙΝΑΛ δεν θα έβλαπτε καμία από τις δύο πλευρές. Προφανώς, θεωρώ αυτονόητη και την αναγκαιότητα ανάδειξης νέων στελεχών, η οποία όμως για να είναι επιτυχής θα πρέπει να ακολουθηθούν συγκεκριμένες εσωκομματικές διαδικασίες με βασικό κριτήριο την σωστή αξιολόγησή τους. 

Δεύτερον, ανέκαθεν η ακαδημαϊκή κοινότητα αποτελούσε προνομιακό χώρο της κεντροαριστεράς. Ωστόσο, πλην ελαχίστων δημοσίων παρεμβάσεων, οι ακαδημαϊκοί φαίνεται να έχουν γυρίσει την πλάτη στο ΚΙΝΑΛ. Εφόσον, ο στόχος της ηγεσίας του κόμματος θα είναι η σύνθεση απόψεων σίγουρα είναι απαραίτητη η ενεργοποίηση και αξιοποίηση των μελών της ακαδημαϊκής κοινότητας μέσω τη κατάθεσης προτάσεων στους τομείς της εξειδίκευσής τους. 

Τρίτον, το ΠΑΣΟΚ/ΚΙΝΑΛ παραδοσιακά αποτελούσε μια υπολογίσιμη δύναμη όχι μόνο στους Ευρωπαίους Σοσιαλιστές αλλά και στη Σοσιαλιστική Διεθνή. Σήμερα, κάτι τέτοιο δεν ισχύει, ειδικά μετά την “άλωση” του χώρου από τον ΣΥΡΙΖΑ (θυμίζω ότι ο ΣΥΡΙΖΑ μετέχει ως παρατηρητής στο PES). Ωστόσο, και σε αυτό τον τομέα υπάρχουν τεράστιες προοπτικές βελτίωσης. Θυμίζω ότι το ΚΙΝΑΛ διαθέτει αυτή τη στιγμή δύο ευρωβουλευτές, οι οποίοι έχουν ήδη συμπληρώσει 7 χρόνια παρουσίας στις Βρυξέλλες και οι οποίοι θα μπορούσαν να διαδραματίσουν σημαντικό ρόλο στην επαναφορά του ΚΙΝΑΛ στο στενό κύκλο του PES. Ταυτόχρονα, είναι απαραίτητο να αξιοποιηθούν προσωπικότητες της κεντροαριστεράς με ισχυρές διεθνείς επαφές και αναγνωρισιμότητα εκτός συνόρων. Ενδεικτικά αναφέρω τον Παπανδρέου, τη Διαμαντοπούλου και τον Βενιζέλο.

Καταλήγοντας, θεωρώ ότι η απάντηση στο ερώτημα ποιο δρόμο πρέπει να ακολουθήσει η κεντροαριστερά στην Ελλάδα είναι προφανής.

Μόνο μέσω μιας ολιστικής προσέγγισης,  που θα προκρίνει τη σύνθεση απόψεων και τη συμμετοχή όλων των τάσεων και ιδεών, το ΚΙΝΑΛ έχει ελπίδες να κυριαρχίσει στον χώρο της κεντοραριστεράς. Μόνο μέσω ουσιαστικής άσκησης πολιτικής, το ΚΙΝΑΛ μπορεί να κερδίσει το κέντρο από τη Νέα Δημοκρατία και να αντιμετωπίσει την προσπάθεια του ΣΥΡΙΖΑ, μέσω του – χωρίς ιδεολογική και πολιτική ταυτότητα – πρότζεκτ “ΣΥΡΙΖΑ-Προοδευτική Συμμαχία” να καταλάβει την κεντροαριστερά. Σε μια περίοδο που τα περισσότερα κόμματα της κεντροαριστεράς σε όλη την Ευρώπη, αλλά και οι Ευρωπαίοι Σοσιαλιστές, αγωνίζονται να επανέλθουν στο προσκήνιο και να ανακτήσουν τα ποσοστά του πρόσφατου παρελθόντος, το ΚΙΝΑΛ έχει τη δυνατότητα με στοχευμένες κινήσεις να αντιστρέψει την εις βάρος του κατάσταση και να φέρει την θετική αλλαγή του όρου πασοκοποίηση (διεθνώς pasokification). “

*Ο Χρήστος Αβδελλάς είναι Ανώτερος Σύμβουλος Ευρωπαϊκών Πολιτικών στην εταιρεία “Dods Group PLC”