Δόγμα Νόμος και Τάξη στα ΑΕΙ-Γράφει ο Σωτήρης Ιωαννίδης για την Πανεπιστημιακή Αστυνομία… 

Ο νέος χρόνος ήδη μας επιφυλάσσει εκπλήξεις χωρίς καλά καλά να έχει μπει. Αφενός η Κυβέρνηση με τον ανεπανάληπτο σχεδιασμό της επέβαλε νέο αυστηρό lockdown εισάγοντάς μας de facto στην τρίτη φάση της καραντίνας, παραβιάζοντας κάθε έννοια ασφάλειας δικαίου και προγραμματισμού και αιφνιδιάζοντας χιλιάδες επιχειρηματίες και πολίτες, αφετέρου επιδιώκει μεγαλόπνοα οράματα για το μέλλον της πολύπαθης Τριτοβάθμιας Εκπαίδευσης. Ελάχιστη βάση εισαγωγής, ανώτερο όριο σπουδών, εξομοίωση Κολλεγίων και ΙΕΚ με τα ΑΕΙ/ΤΕΙ, αλλά εκείνο που προκάλεσε τις περισσότερες αντιδράσεις και είναι το πιο αμφιλεγόμενο είναι το ζήτημα της Πανεπιστημιακής Αστυνομίας.

Οι διαβουλεύσεις είχαν ήδη ξεκινήσει από το προηγούμενο φθινόπωρο, και το σχέδιο αναμένεται να τεθεί σε εφαρμογή από τη νέα ακαδημαϊκή χρονιά. Θα θεσπισθεί ειδικό αστυνομικό σώμα, που σύμφωνα με τη βούληση του Υπουργείου, θα υπάγεται στην Ελληνική Αστυνομία και όχι στις πρυτανικές αρχές, τα όργανα του οποίου θα φέρουν κλομπ και χειροπέδες, και θα μπορεί να επεμβαίνει αυτεπαγγέλτως εντός του πανεπιστημιακού χώρου. Η αλήθεια είναι πως τα φαινόμενα εγκληματικότητας, με διακίνηση ναρκωτικών, κατάληψη δημοσίων χώρων, επιθέσεις από περιθωριακές ομάδες και άλλες αξιόποινες πράξεις, ταλανίζουν επί σειρά ετών τα Ελληνικά Πανεπιστήμια. Η αδράνεια των πρυτανικών αρχών να δώσουν άδεια προκειμένου να κληθούν τα όργανα της τάξεως και να πατάξουν την παραβατικότητα είχε επίσης παρατηρηθεί κατά το παρελθόν, πιθανόν από φόβο στοχοποίησης, έλλειψη πολιτικής βούλησης ή από άλλες σκοπιμότητες.

Με την κατάργηση του ασύλου το 2019, ένα ιστορικό κεκτημένο της φοιτητικής κοινότητας, το οποίο ανάγεται στην εποχή της ηρωικής εξέγερσης του Πολυτεχνείου, μετουσιώνεται και παύει να έχει τον ίδιο χαρακτήρα που υφίστατο όλα τα έτη της Μεταπολίτευσης. Πλέον η Αστυνομία έχει μεγαλύτερη ευχέρεια να επέμβει όταν τελούνται αυτεπαγγέλτως διωκόμενα πλημμελήματα και κακουργήματα.

Αυτή η διαχρονική παθογένεια έπρεπε κάποια στιγμή να αντιμετωπιστεί. Δεν μπορούσε να είναι περαιτέρω ανεκτό κάποιες ολιγάριθμες ομάδες να επιβάλλουν τη δική τους «νομιμότητα» εντός των ακαδημαϊκών πλαισίων.

Από την άλλη πλευρά όμως, το άρθρο 16 του Συντάγματος ορίζει ρητώς το αυτοδιοίκητο των Πανεπιστημίων, και την αυθύπαρκτη δικαιοδοσία των Πρυτάνεων να αποφασίζουν για την οργάνωση της ακαδημαϊκής ζωής και τα σχετικά ζητήματα που ανακύπτουν. Η ασφάλεια των Πανεπιστημίων είναι κάτι που εντάσσεται στην αρμοδιότητα των πρυτανικών αρχών, καθώς και κάτι που πρέπει να αφορά το φοιτητικό κίνημα, το οποίο ιστορικά έχει δώσει μάχες για την αυτονομία των ΑΕΙ και ενάντια στην οποιαδήποτε εξωτερική επιβουλή. Χαρακτηριστικό είναι, πως η Σύνοδος των Πρυτάνεων σε διαβούλευση με τον Πρωθυπουργό, αναγνώρισε μεν πως πρέπει η φύλαξη των ΑΕΙ να τεθεί σε νέα βάση, αλλά διαφώνησαν με την υπαγωγή του νέου αστυνομικού σώματος απευθείας στην ΕΛΑΣ. Βάσει του αυτοδιοίκητου τόνισαν, το νέο σώμα θα πρέπει να λογοδοτεί και να υπάγεται στη Σύγκλητο και στον εκάστοτε Πρύτανη. 

Η υπαγωγή αυτού του σώματος απευθείας στην ΕΛΑΣ φαντάζει ακόμα περισσότερο προβληματική δεδομένης και της συμπεριφοράς των αστυνομικών αρχών και των δειγμάτων γραφής που έδωσαν τον τελευταίο ενάμιση χρόνο σε πλείστες περιπτώσεις. Είναι οφθαλμοφανές πως η Αστυνομία έχει επιδοθεί, και με αφορμή την αντιμετώπιση της πανδημίας, σε ρεσιτάλ υπερβάλλοντος ζήλου, αυθαιρεσίας και δυσανάλογης χρήσης βίας, ιδίως προς νεαρά άτομα και φοιτητές. Προσαγωγές συμβαίνουν χωρίς εύλογη αιτία, τραμπουκισμοί σε περιοχές που θεωρούνται «εμπόλεμες ζώνες» από την Ηγεσία του Υπουργείου Προστασίας του Πολίτη όπως τα Εξάρχεια, ομοφοβικές επιθέσεις, ενώ έχουν σημειωθεί και σεξιστικά περιστατικά εκφοβισμού και βίας προς φοιτήτριες, με bullying λόγω των ενδυματολογικών επιλογών και της εμφάνισής τους και άσκηση σωματικού ελέγχου από άνδρες και όχι γυναίκες αστυνομικούς ή από γυναίκες αλλά με παρουσία ανδρών, κάτι που ρητά απαγορεύεται από τον Κώδικα Ποινικής Δικονομίας. Ποιος μας διαβεβαιώνει πως η αστυνομική δύναμη που θα επιβληθεί από το Υπουργείο θα πληροί τα ελάχιστα εχέγγυα και θα διέπεται από δημοκρατικές ευαισθησίες και δεν θα επιδίδεται σε κατάχρηση εξουσίας και παραβίαση θεμελιωδών προβλέψεων του νόμου; Θα μπορούν να αισθάνονται ασφαλείς εντός της ακαδημαϊκής κοινότητας οι φοιτητές και οι φοιτήτριες που έχουν ιδιαίτερο τρόπο προσωπικής έκφρασης ή θα στοχοποιούνται αυτομάτως ως παραβατικοί ή αναρχικοί –σημειωτέον πως η ιδεολογία δεν είναι ποινικά κολάσιμη- και θα υφίστανται παράνομες κυρώσεις; Μήπως ένα στραβό κοίταγμα θα είναι ικανό να επισύρει ποινικές συνέπειες; Και τι θα συμβαίνει με το αναφαίρετο συνταγματικό δικαίωμα της συνάθροισης και της διαμαρτυρίας; Θα μπορούν μέλη και εκπρόσωποι του Φοιτητικού Συλλόγου να διαδηλώνουν και να προβαίνουν σε παραστάσεις εναντίωσης ή ενημέρωσης των φοιτητών εντός πανεπιστημιακού χώρου ή θα πρέπει και αυτό να περνάει από τη βάσανο του Υπουργείου; Θα διασφαλίζεται ο χώρος του Πανεπιστημίου ως χώρος ελεύθερης διάδοσης των ιδεών όπως είναι επί δεκαετίες τώρα;

Ο μετασχηματισμός της Ανώτατης Εκπαίδευσης αρχίζει και λαμβάνει ήδη σάρκα και οστά.

Η Κυβέρνηση, λόγω συντηρητικών ιδεοληψιών και βιασύνης, πασχίζει να περάσει ριζικές αλλαγές που θα αναδιαμορφώσουν το Ελληνικό Πανεπιστήμιο. Θεμελιώδεις θεσμοί όπως το ακαδημαϊκό άσυλο και η αυτοδιοίκηση υφίστανται κλυδωνισμούς και αλλοιώσεις. Μπροστά σε αυτές τις εξελίξεις, οι Πρυτανικές αρχές και το φοιτητικό κίνημα πρέπει να προβάλλουν σθεναρά μια ρεαλιστική, βιώσιμη εναλλακτική και να αναλάβουν επιτέλους τις ευθύνες που τους αναλογούν. Το Πανεπιστήμιο πρέπει να πάψει να είναι κέντρο ανομίας, αλλά δεν μπορεί να επιτραπεί να καταστεί και αστυνομοκρατούμενο.