Connect with us

ΠΟΛΙΤΙΚΗ

Πολιτικός γάμος: Ο νόμος ΠΑΣΟΚ – Οι αφορισμοί – Η καταψήφιση από τη ΝΔ!

Published

on

 Η κατηγορηματική δήλωση-“δεν το συζητώ, δεν το διανοούμαι”-  του υπουργού Δικαιοσύνης σχετικά με το γάμο ατόμων του ίδιου φύλου και η επίκληση των θρησκευτικών και κοινωνικών παραδόσεων, ήταν η αφορμή για να θυμηθούμε τις περιπέτειες του πολιτικού γάμου που καθιερώθηκε τέσσερις μόλις μήνες μετά από τη νίκη του ΠΑΣΟΚ της ΑΛΛΑΓΗΣ.

Με την αρνητική ψήφο της ΝΔ που μόλις είχε χάσει τις εκλογές  του 1981 και με τις κατάρες της Εκκλησίας και ακροδεξιών μητροπολιτών, τον Ιούλιο του 1982, στο χωριό Φραντάτο της Ικαρίας, μια18χρονη κοπέλα και ένας 24χρονος νέος γίνονται το πρώτο ζευγάρι που δεν παντρεύεται από παπά, αλλά από κοινοτάρχη, ο οποίος μάλιστα είναι και ο πατέρας της νύφης. Παρουσία όλου του χωριού, που αγνόησε τις μεσαιωνικές απειλές του Χρυσοπηγίτη, τότε  μητροπολίτη Πειραιά, Καλλίνικου και του διορισμένου από τη Χούντα, μητροπολίτη Φλωρίνης, Αυγουστίνου Καντιώτη.

η θεσμοθέτηση του πολιτικού γάμου, με το νόμο 1329 του 1983. Έως και το 1982 η Ελλάδα ήταν η μοναδική χώρα της Ευρώπης που αναγνώριζε την ιερολογία ως μοναδικό τρόπο τέλεσης του γάμου. Στην περίπτωση ζευγαριών με διαφορετικό θρήσκευμα, ένας από τους δύο συζύγους έπρεπε να ασπασθεί το θρήσκευμα του άλλου, που στις περισσότερες περιπτώσεις σήμαινε να βαπτισθεί χριστιανός ορθόδοξος. Επίσης, θεωρούνταν ανυπόστατοι γάμοι θρησκευτικών μειονοτήτων, όπως των Μαρτύρων του Ιεχωβά, (η θρησκεία τους δεν αναγνωριζόταν από την Ελληνική Ορθόδοξη Εκκλησία), καθώς και οι πολιτικοί γάμοι που είχαν γίνει από Έλληνες στο εξωτερικό. Επιπλέον δεν επιτρεπόταν σε κάποιον να παντρευτεί για τέταρτη φορά.

Η κατάργηση αυτού του καθεστώτος και η εξίσωση των δύο φύλων ήταν βασική προεκλογική εξαγγελία του Ανδρέα Παπανδρέου, αλλά δεν τηρήθηκε στο ακέραιο. Το αρχικό σχέδιο ήταν να νομοθετηθεί η υποχρεωτικότητα του πολιτικού γάμου (όπως συνέβαινε ήδη σε αρκετές χώρες της Ευρώπης), αλλά η οργισμένη αντίδραση της Εκκλησίας το ανέτρεψε. Από τους πρεσβευτές των θεοκρατικών αντιλήψεων ο πολιτικός γάμος ταυτίστηκε με «βλασφημία». «Αλλαγή δε γίνεται δίχως το Χριστό», ήταν ένα από τα συνθήματα που ακουγόταν στις διαδηλώσεις των θρησκευτικών οργανώσεων. Στόχευε προσωπικά στον Ανδρέα Παπανδρέου και το δικό του προεκλογικό σύνθημα. Οι κεντρικοί δρόμοι της Αθήνας γέμισαν με μαυροντυμένες γυναίκες, που αναθεμάτιζαν την κυβέρνηση για το «αμαρτωλό» νομοσχέδιο. Στις διαδηλώσεις συμμετείχαν και επίσημοι εκπρόσωποι της εκκλησίας, διατρανώνοντας με μεγάφωνα ότι «πολιτικός γάμος ίσον μοιχεία».

«Οι δεσποτάδες καλούν το λαό σε εξέγερση», ήταν ένας από τους τίτλους των ρεπορτάζ, ωστόσο οι εκκλησιαστικοί ηγέτες δεν αρκέστηκαν στις διαδηλώσεις. Αρκετοί εξ’ αυτών προειδοποιούσαν τους πολίτες ότι όσοι προέβαιναν σε πολιτικό γάμο θα αποκόπτονταν από το σώμα της εκκλησίας. Ο Μητροπολίτης Πειραιά Καλλίνικος είχε απειλήσει ότι όσοι κάνουν πολιτικό γάμο δεν «θα μπορούν να κοινωνούν, δεν θα παρίστανται ανάδοχοι στις βαπτίσεις των παιδιών και δεν θα κηδεύονται»! Ο γνωστός για τις ακραίες ιδέες του, Μητροπολίτης Φλώρινας, Αυγουστίνος Καντιώτης, το πήγε ένα βήμα παραπέρα: απείλησε με αφορισμούς όσους επιλέγουν το δημαρχείο αντί της εκκλησίας και το έκανε μάλιστα πράξη, αρνούμενος να βαφτίσει τα παιδιά όσων είχαν υποπέσει στο… αμάρτημα.

Πολλοί ιερείς είχαν πολιτικοποιήσει από άμβωνος τον εκκλησιαστικό λόγο, επιτιθέμενοι στο «επάρατο ΠΑΣΟΚ», πρακτική που προκάλεσε τριβές στους κόλπους της εκκλησίας και συγκρούσεις μεταξύ των ιεραρχών.

Οι σχέσεις πολιτείας – εκκλησίας έφτασαν σε οριακό σημείο όταν ο Αρχιεπίσκοπος Σεραφείμ διεμήνυσε στον Ανδρέα Παπανδρέου ότι «θα κατεβάσω τον κόσμο στους δρόμους».

Τελικά, η κυβέρνηση έκανε πίσω και η κατάσταση εκτονώθηκε μετά από συνάντηση του Αρχιεπισκόπου με τον πρωθυπουργό. Με τις πλάτες της Νέας Δημοκρατίας – που δεν ψήφισε το νόμο – η εκκλησία πέτυχε την «ισοδυναμία» θρησκευτικού και πολιτικού γάμου. Ο χαρακτήρας της υποχρεωτικότητας αφαιρέθηκε από το νομοσχέδιο και σιωπηρά η εκκλησία αποδέχτηκε τον πολιτικό γάμο ως «ισόκυρο» και ως νόμιμη διαδικασία.

Advertisement

Αυτό συνέβη βέβαια επίσημα, διότι ανεπίσημα υπήρχε για πολλά χρόνια ένα κλίμα «τρομοκρατίας» από διάφορους ιερείς για όσους επέλεγαν τον πολιτικό γάμο. Για σχεδόν μια 20ετια η κυριαρχία του θρησκευτικού γάμου έναντι του πολιτικού ήταν απόλυτη. Μόλις το 2012, ελέω και οικονομικής κρίσης, ξεπέρασαν για πρώτη φορά οι πολιτικοί γάμοι τους θρησκευτικούς, σε ποσοστό 51,8% έναντι 48,2%.

Μέχρι τέλους στο θέμα των αμβλώσεων

Η κόντρα φούντωσε ξανά μετά από τρία χρόνια, με αφορμή τη νομιμοποίηση των αμβλώσεων για έμβρυα έως τριών μηνών. Ναι, μέχρι το 1986 η Ελλάδα ήταν επίσης μια χώρα στην οποία απαγορευόταν διά νόμου η τεχνητή διακοπή της κύησης. Σε εγκύκλιο της, την 1η Απριλίου του 1986, η Ιερά Σύνοδος είχε χαρακτηρίσει την έκτρωση «ειδεχθές έγκλημα» και «φόνο εκ προμελέτης», καθώς και «απαίσιο φονιά» κάθε γυναίκα που κάνει έκτρωση. Συμπλήρωνε ότι «πρόκειται για αμαρτία θανάσιμη, που επιφέρει την στέρηση της βασιλείας του Θεού».

Σε επικοινωνιακό επίπεδο τη σημαία της αντίστασης σήκωσε κυρίως τότε η Νέα Δημοκρατία, με πιο χαρακτηριστική την τοποθέτηση του τότε βουλευτή και αργότερα υπουργού, Ιωάννη Παλαιοκρασσά: «Tο νομοσχέδιο θίγει ανεπανόρθωτα την ιδέα του Έθνους που επιβίωσε και αναγεννήθηκε χάρη στην Εκκλησία μας, που δικαίως αποκαλείται κιβωτός του. Επιτρέπει χωρίς κανένα σοβαρό λόγο το φόνο όλων των εμβρύων κάτω από τους 3 μήνες με μόνη την απόφαση της εγκύου. Μα αυτή η νοοτροπία δεν είναι στη βάση κάθε δικτατορίας, ότι κάποιος άλλος αποφασίζει για τη ζωή μου; Τότε γιατί δεν νομιμοποιεί η κυβέρνηση και τις κλοπές και τους βιασμούς και τα ναρκωτικά»;

Σε αυτή την περίπτωση, η κυβέρνηση του ΠΑΣΟΚ δεν είχε κάνει πίσω. Στις 5 Ιουνίου του ’86 ψηφίστηκε η νομιμοποίηση των αμβλώσεων, με τη ΝΔ να καταψηφίζει, τον συντηρητικό Τύπο να κάνει λόγο για «έγκλημα» (Απογευματινή) και το φεμινιστικό κίνημα να πίνει νερό στο όνομα της κυβέρνησης.

Πέντε χρόνια μετά την άνοδο του ΠΑΣΟΚ στην εξουσία, η Ελλάδα ήταν μια πολύ πιο σύγχρονη χώρα, με εντελώς διαφορετικό Οικογενειακό Δίκαιο, σχεδιασμένο πάνω στην ισότητα των δύο φύλων στον Αστικό Κώδικα.

 

Αλλαξοπιστούσαν  για να παντρευτούν

Advertisement

Μέχρι το 1982, αν ένας Έλληνας πολίτης ήθελε να παντρευτεί άτομο άλλου δόγματος, έπρεπε να τελέσει γάμο με δύο μυστήρια. Στην περίπτωση ζευγαριών με διαφορετικό θρήσκευμα, ένας από τους δύο συζύγους έπρεπε να ασπασθεί το θρήσκευμα του άλλου, που στις περισσότερες περιπτώσεις σήμαινε να βαπτισθεί χριστιανός ορθόδοξος. Επίσης, θεωρούνταν ανυπόστατοι γάμοι θρησκευτικών μειονοτήτων, όπως των Μαρτύρων του Ιεχωβά, επειδή η θρησκεία τους δεν αναγνωριζόταν από την Ελληνική Ορθόδοξη Εκκλησία.

Με το νόμο 1250/82 καταργήθηκαν όλα τα θρησκευτικά κωλύματα, το κώλυμα του τέταρτου γάμου, το οποίο συνδεόταν με την θρησκευτικότητα και τον θρησκευτικό τύπο του γάμου, ενώ  αναγνωρίστηκαν και οι πολιτικοί γάμοι που είχαν γίνει από Έλληνες στο εξωτερικό. Μέχρι τότε, όλοι αυτοί οι γάμοι θεωρούνταν ανυπόστατοι.

Η  Ελλάδα ήταν η μοναδική χώρα της Ευρώπης που αναγνώριζε την ιερολογία ως μοναδικό τρόπο τέλεσης του γάμου. Η κατάργηση αυτού του καθεστώτος και η εξίσωση των δύο φύλων  ήταν βασική προεκλογική εξαγγελία του Ανδρέα Παπανδρέου, που τηρήθηκε όχι όμως στο ακέραιο. Η πίεση που ασκήθηκε από το φεμινιστικό κίνημα και τη σύζυγο του τότε πρωθυπουργού, Μαργαρίτα, αποδείχθηκε λιγότερο ισχυρή από αυτήν της Εκκλησίας. Ο πολιτικός γάμος δεν έγινε  υποχρεωτικός, αλλά ισόκυρος.

 

Οι πιέσεις της Εκκλησίας και στον Ανδρέα

«Πρόκειται για μια ξεκάθαρη και φανερή υποχώρηση του Ανδρέα Παπανδρέου, ενώ στην αρχή δεν υπήρχε τέτοιο θέμα. Να θυμηθούμε, επίσης, ότι η ΝΔ δεν ψήφισε τον πολιτικό γάμο, ακόμη και με τις συντηρητικές αλλαγές μετά τις πιέσεις της Εκκλησίας και την υιοθέτηση του λεγόμενου ισόκυρου γάμου », υπογραμμίζει η Σίσσυ Βωβού.
« Ο τότε αρχιεπίσκοπος Σεραφείμ είχε πει στον Παπανδρέου ότι αν γινόταν υποχρεωτικός ο πολιτικός γάμος, θα κατέβαζε τον κόσμο στο δρόμο»,  αναφέρει η Ομότιμη Καθηγήτρια Νομικής ΑΠΘ και μέλος της Επιτροπής Αναθεώρησης Οικογενειακού Δικαίου 2010, Θεοφανώ Παπαζήση.

« Σε κάποιες χώρες, όπως στην Γαλλία και τη Γερμανία, ο πολιτικός γάμος είναι υποχρεωτικός. Και ορθώς».

Advertisement

 

Τι λέει η κοινωνία; Μια απάντηση είναι αυτή που δίνει ο κ. Πλακίδας από το Φραντάτο της Ικαρίας. Δηλώνει πως  αν ήταν και τώρα  πρόεδρος,  ευχαρίστως θα πάντρευε με τον ίδιο πανηγυρικό τρόπο στην πλατεία του χωριού ένα ζευγάρι του ίδιου φύλου. Ακόμη και αν αυτή τη φορά, ένας από τους μελλόνυμφους ήταν το εγγόνι του.

* Για την ιστορία…
-Η υποχρεωτική ιερολογία του γάμου (θρησκευτικός γάμος) καθιερώνεται από τον αυτοκράτορα Λέοντα ΣΤ’ τον Σοφό το 893 μ.Χ: «Μη ερρώσθαι τα συνοικέσια άνευ της ιεράς ευλογίας»
-Μία πρώτη απόπειρα για την εισαγωγή του πολιτικού γάμου στην Ελλάδα γίνεται στις 10 Μαρτίου του 1926 από τον τότε Υπουργό Δικαιοσύνης, Ιωσήφ Κούνδουρο, αλλά η πρότασή του απορρίπτεται από τον δικτάτορα Θεόδωρο Πάγκαλο.
-Το 1932, ο πρωθυπουργός Ελευθέριος Βενιζέλος αναθέτει στην  Αναθεωρητική Επιτροπή,  υπό τον καθηγητή Κωνσταντίνο Δεμερτζή, την σύνταξη Οικογενειακού Δικαίου. Ο Δεμερτζής προτείνει την υιοθέτηση της αρχής της ισότητας και τον πολιτικό γάμο, που υπερψηφίζονται   μόνον από  άλλα δύο μέλη της Επιτροπής, τον Αλέξανδρο Σβώλο και τον Κυριάκο Βαρβαρέσο.
-Το 1936,  το καθεστώς Μεταξά προσαρμόζει το Οικογενειακό Δίκαιο στις αρχές της 4ης Αυγούστου. Αποσύρει από το σχέδιο του Αστικού Κώδικα τον προτεινόμενο πολιτικό γάμο και  επαναφέρει αναχρονιστικούς  θεσμούς, όπως αυτόν την προίκας.
– 17-2/1982, ημέρα εισαγωγής στη Βουλή του νόμου  για τον πολιτικό γάμο
Στάθης Αλεξανδρής, υπουργός Δικαιοσύνης:
«Η κυβέρνηση, πιστή στις εξαγγελίες της προς τον Ελληνικό λαό, αποφάσισε την καθιέρωση του πολιτικού γάμου. Η μεγάλη αυτή καινοτομία στο δίκαιό μας επιβάλλεται από την ανάγκη περιφρούρηση της ανεξιθρησκίας και της ελεύθερης ανάπτυξης της προσωπικότητας που κατοχυρώνεται από το Σύνταγμά μας».

*Αρχεία Εφημερίδων :
ΒΡΑΔΥΝΗ
ΕΘΝΟΣ
ΕΛΕΥΘΕΡΟΤΥΠΙΑ

 

πηγές : “ΤΟ ΕΘΝΟΣ” , “TVXS.gr”

Advertisement