“Επιστήμη για την κοινωνία: η αναγκαιότητα μιας νέας πολιτικής ατζέντας”

Τις τελευταίες δεκαετίες έχει συντελεστεί μια πρωτόγνωρη και ραγδαία τεχνολογική- επιστημονική επανάσταση. Για πρώτη φορά στη μακραίωνη ανθρώπινη ιστορία, ο άνθρωπος πάτησε στη σελήνη, δάμασε την πυρηνική ενέργεια, αποκωδικοποίησε το DNA (τον κώδικα της ζωής), εξάλειψε θανατηφόρες ασθένειες, αύξησε το μέσο προσδόκιμο ζωής και τα ποσοστά επιβίωσης του, ανίχνευσε τα βαρυτικά κύματα από τα βάθη του σύμπαντος, ενώ τώρα είναι κοντά στο ξεκλείδωμα του μεγαλύτερου μυστηρίου: του ανθρώπινου εγκεφάλου.

Παρόλ’ αυτά όμως, ακόμη, το πλήρες εύρος των υπαρχόντων τεχνολογικών δυνατοτήτων, δεν είναι ισότιμα κατανεμημένο στον πληθυσμό ανά τον κόσμο. Ακόμα και σήμερα, υπάρχουν μέρη στα οποία οι άνθρωποι υποφέρουν από προβλήματα τα οποία είναι αντιμετωπίσιμα με τη σημερινή τεχνολογία: έλλειψη καθαρού νερού, ελλιπής πρόσβαση στην εκπαίδευση, ελλείψεις σε φάρμακα και εμβόλια, ανεπαρκής προμήθεια τροφής, κλπ. Σε παλαιότερες εποχές πολλά από τα προβλήματα αυτά ήταν πράγματι ανυπέρβλητα. Όταν ξέσπαγε μια επιδημία, ένας λοιμός ή φυσικές καταστροφές, οι άνθρωποι ήμασταν εντελώς απροστάτευτοι και αβοήθητοι.

-Διαφήμιση-

Υποστηρικτής της ανεξάρτητης Δημοσιογραφίας:

Σήμερα, υπάρχουν εργαλεία για την αντιμετώπιση τέτοιων προβλημάτων, αλλά όχι για όλους. Οι λόγοι για τους οποίους υπάρχει αυτή η ανισοκατανομή είναι κυρίως οι πολιτικές καταστάσεις που επικρατούν σε κάθε χώρα αλλά και διεθνώς, παρά η έλλειψη των τεχνικών δυνατοτήτων. Χαρακτηριστικό παράδειγμα των δυνατοτήτων που ανοίγονται από τη σύγχρονη τεχνολογία είναι το λεγόμενο χρυσό ρύζι, το οποίο αποτελεί μια γενετικά τροποποιημένη ποικιλία ρυζιού η οποία είναι εμπλουτισμένη με βιταμίνη Α και μπορεί να αποτρέψει τα κρούσματα τύφλωσης τα οποία εμφανίζονται κυρίως σε φτωχές χώρες του αναπτυσσόμενου κόσμου. Η έλλειψη βιταμίνης Α αφορά περίπου 250 εκατομμύρια ανθρώπους στον κόσμο, και παρόλο που η τεχνολογία αυτή υπάρχει εδώ και 20 χρόνια, μόλις πρόσφατα πήρε έγκριση σε χώρες όπως το Μπαγκλαντές και οι Φιλιππίνες, αφού αποδείχθηκε σε κάθε έρευνα το ίδιο ασφαλής με οποιαδήποτε άλλη τροφή. Αυτή είναι μια θετική εξέλιξη και πρέπει να γίνουν προσπάθειες ώστε να υπάρξει και συνέχεια. 

Από την άλλη πλευρά, βλέπουμε τις εξελίξεις με το εμβολιασμό κατά της COVID-19 στις αναπτυσσόμενες χώρες όπου υπάρχει τρομακτική έλλειψη εμβολίων και φαίνεται ότι θα πάρει χρόνια για να καλυφθεί ένα μεγάλο ποσοστό του πληθυσμού. Είναι προφανές ότι θα πρέπει οι ανεπτυγμένες χώρες να χρηματοδοτήσουν ουσιαστικά και άμεσα το εμβολιαστικό πρόγραμμα του Παγκόσμιου Οργανισμού Υγείας για τις πιο φτωχές χώρες. Αν θέλουμε να τελειώσουμε κάποια στιγμή με την πανδημία, αλλά και να βοηθήσουμε τους συνανθρώπους μας να εμβολιαστούν όπως και εμείς. Επιπρόσθετα, καταστροφικές απειλές όπως η κλιματική αλλαγή, η διαχείριση των τοξικών αποβλήτων του πλανήτη, και πιθανές επόμενες υγειονομικές κρίσεις δεν παίρνονται στα σοβαρά από τις κυβερνήσεις του προηγμένου κόσμου, ενώ δεν επενδύονται σημαντικοί πόροι και αφοσίωση στην αντιμετώπισή τους. Παρόλο που είναι δυνατή η παρακολούθηση και η ανάσχεση των επερχόμενων κρίσεων, θεωρούν ότι υπάρχει χρόνος – ενώ δεν υπάρχει. 

Γίνεται λοιπόν αντιληπτό ότι είναι αναγκαία μια νέα πολιτική συμφωνία, τόσο εσωτερικά σε κάθε χώρα, όσο και σε διακρατικό επίπεδο, που θα ενσωματώνει τις αλματώδεις επιστημονικές και τεχνολογικές εξελίξεις μέσα σε ένα δημοκρατικό πλαίσιο και θα εξασφαλίζει την ισότιμη πρόσβαση των πολιτών σε αυτά τα αγαθά. Σίγουρα δεν θα είναι εύκολο, μιας και οι αντιστάσεις στην πρόοδο είναι πολλές, όμως είναι κάτι που αξίζει να το παλέψουμε μέσα από τη διαμόρφωση και την προώθηση μιας σύγχρονης πολιτικής ατζέντας. 

Βαγγέλης Αλμπάνης, για το “The Socialist”

Δρ. Εφαρμοσμένων Φυσικών Επιστημών Ε. Μ. Πολυτεχνείου

Ερευνητικός Συνεργάτης Παν. Αθηνών και ΕΚΕΦΕ ΔΗΜΟΚΡΙΤΟΣ

Περιφερειακός Σύμβουλος Αττικής