Η ψευδής επιτυχία της κοινωνικής πολιτικής Μητσοτάκη

Γράφει ο Γιώργος Μουλκιώτης 

Η ελληνική κοινωνία βρίσκεται σε αναβρασμό λόγω ακρίβειας και η κυβέρνηση σε πανικό. Εξ ου και ο Πρωθυπουργός, τρία χρόνια μετά την ανάληψη της εξουσίας, με την χώρα στην δίνη πολλαπλών κρίσεων, θεωρώντας ότι το δυνατό του χαρτί είναι η ασκούμενη κοινωνική πολιτική, αποφάσισε να ζητήσει προ ημερήσιας διάταξης συζήτηση, ώστε από το βήμα της Βουλής, να παρουσιάσει τα δήθεν επιτεύγματά του.

Είναι δεδομένο ότι η κίνηση αυτή έχει επικοινωνιακή στόχευση. Η Κυβέρνηση Μητσοτάκη διαστρέφει την πραγματικότητα, προκειμένου να παρουσιάσει ένα -ανύπαρκτο- success story.  Επιπλέον, αναδεικνύεται ότι το βασικό πρόβλημα που αντιμετωπίζει η κοινωνία ως απόρροια της διακυβέρνησης ΝΔ είναι σύνθετο, αφενός λόγω της διαστρεβλωμένης εικόνας της κυβέρνησης για την πραγματικότητα και αφετέρου εξαιτίας των αντιλήψεών της για το κοινωνικό κράτος.

Εδώ και τρία χρόνια, που βρίσκεται στο τιμόνι της χώρας, δεν έχει σταματήσει, υποτίθεται, να μεταρρυθμίζει, να εκσυγχρονίζει και να εξευρωπαΐζει με στόχο την μείωση της ανεργίας, την απόδοση συντάξεων στους ταλαιπωρημένους, την βελτίωση των συνθηκών ζωής των πολιτών.

Όμως, παρά την ανθεκτικότητα της απασχόλησης εν μέσω της διετούς κρίσης λόγω πανδημίας, με την υποστήριξη επιχειρήσεων, εργαζομένων, και θέσεων εργασίας, τα ποσοστά απασχόλησης στην Ελλάδα, συγκρινόμενα με τα άλλα κράτη-μέλη της ΕΕ, παλαιότερα και νεότερα, παραμένουν τα χαμηλότερα. Παραμένουμε «πρωταθλητές» στην ανεργία των νέων και των γυναικών, αλλά και το ποσοστό της ανεργίας στην Ελλάδα, είναι σχεδόν διπλάσιο σε σχέση με το ευρωπαϊκό μέσο όρο. Δυστυχώς, είναι ξεκάθαρο ότι η κυβέρνηση χρησιμοποίησε την πανδημία για να αναπτύξει το πελατειακό κράτος και την αδιαφάνεια. Εργαλειοποίησε την πανδημία με σκοπό την ελαστικοποίηση των εργασιακών σχέσεων αλλά και την εξυπηρέτηση συγκεκριμένων συμφερόντων. Επέβαλε την de facto κατάργηση του οκτάωρου και την ρευστοποίηση του χρόνου έναρξης και λήξης της εργασίας. Θεσμοθέτησε την μερική ή ολική κατάργηση της πληρωμής των υπερωριών. Φαλκίδεψε τον συνδικαλιστικό νόμο 1264/1982, υλοποιώντας με ευλάβεια τα αιτήματα του ΣΕΒ.

Ταυτόχρονα, η αύξηση στους μισθούς έχει πολλαπλώς «εξατμιστεί» από τις αυξήσεις των τιμών σε σχεδόν όλα τα προϊόντα και τις υπηρεσίες. Μάλιστα, αποτελεί κοινωνική και οικονομική πρόκληση το γεγονός ότι το 2021, η Ελλάδα είχε το δεύτερο χαμηλότερο κατά κεφαλήν ΑΕΠ στην ΕΕ όντας το μόνο κράτος-μέλος στο οποίο το συγκεκριμένο μέγεθος βρισκόταν χαμηλότερα του αντίστοιχου επιπέδου του 2007.

Μεγάλος -υποτίθεται- σταθμός στον «μεταρρυθμιστικό οίστρο» της ΝΔ, ο δήθεν εκσυγχρονισμός του e-ΕΦΚΑ και η μείωση των εκκρεμών συντάξεων.

Στην πραγματικότητα, η κατάσταση με τις εκκρεμείς συντάξεις εξακολουθεί να είναι δραματική, παρά τις επικοινωνιακές φιέστες του Υπουργού Εργασίας και τις επανειλημμένες αποτυχημένες παρεμβάσεις. Ενδεικτικά, η ΝΔ παρέλαβε τον Ιούνιο 2019 τον απαράδεκτο αριθμό των 125.075 εκκρεμών κύριων και 86.464 επικουρικών και σήμερα (στοιχεία 31.5.2022) έχουν φθάσει τις 151.000 κύριες και τις 125.935 εκκρεμείς επικουρικές, καταφέρνοντας να ξεπεράσει ακόμη και τη διακυβέρνηση των ΣΥΡΙΖΑΝΕΛ! Την ίδια ώρα, ο επανυπολογισμός χιλιάδων συντάξεων είναι λανθασμένος.

Και επειδή μια Κυβέρνηση κρίνεται (και) από τη συνέπεια λόγων και έργων, αρκεί να θυμηθεί κανείς ότι η κυβέρνηση Μητσοτάκη, προεκλογικά, είχε δεσμευτεί ότι θα καταργήσει το νόμο Κατρούγκαλου, αλλά τον υιοθέτησε με επουσιώδεις αλλαγές. Έτσι, διατήρησε: την κατάργηση του ΕΚΑΣ που είχε θεσμοθετήσει το ΠΑΣΟΚ το 1996, την αύξηση του ποσοστού εισφοράς υπέρ υγειονομικής περίθαλψης από 4% σε 6% στις κύριες  συντάξεις  2,5 εκ. συνταξιούχων, την επιβολή εισφοράς υπέρ υγείας σε όλες τις επικουρικές συντάξεις 6% (δηλαδή μείωση των επικουρικών συντάξεων 1,2 εκατ. συνταξιούχων, μείωση που πλήττει κυρίως τους χαμηλοσυνταξιούχους), την μείωση της Εθνικής Σύνταξης για τις συντάξεις αναπηρίας καθώς τα 384 ευρώ λαμβάνουν μόνο όσοι έχουν ποσοστό αναπηρίας 80% και άνω, την κατάργηση των κατωτάτων ορίων σύνταξης γήρατος αναπηρίας και θανάτου που πλήττει τους χαμηλοσυνταξιούχους και έχει οδηγήσει σε σημερινές συντάξεις πείνας 200 ευρώ, τις μειώσεις των εφάπαξ (έως και 40%), την μείωση του ποσοστού αναπλήρωσης  των συντάξεων χηρείας από το 70% στο 50% μετά την πρώτη τριετία, ενώ με εγκύκλιο (!) περικόπτει  μέχρι και 268,8 ευρώ το μήνα όσων συνταξιούχων λαμβάνουν δεύτερη σύνταξη λόγω θανάτου του/της συζύγου.

Ταυτόχρονα, με ψευδοερμηνεία της απόφασης του ΣτΕ, η κυβέρνηση της ΝΔ αρνείται μέχρι σήμερα να καταβάλλει στους συνταξιούχους τα παρανόμως κομμένα δώρα και τις περικοπές των επικουρικών συντάξεων του 11μήνου Ιούνιος 2015-Μάιος 2016. Το ΠΑΣΟΚ – Κίνημα Αλλαγής, από την πρώτη στιγμή, και ακόμη περισσότερο σήμερα, μετά την πρόσφατη απόφαση του ΣτΕ, απαιτεί τα αναδρομικά να δοθούν σε όλους τους συνταξιούχους, θυμίζοντας ότι, η Κυβέρνηση Μητσοτάκη, δια στόματος του κ. Πέτσα, κατηύθυνε τους συνταξιούχους να μην υποβάλλουν αγωγές γιατί δεν υπήρχε λόγος.

Μπορεί να έχουμε μπει σε μια τροχιά «εκλογολογίας», όμως, τα μεγάλα προβλήματα, δεν έχουν ούτε προεκλογικό ούτε μετεκλογικό χαρακτήρα. Είναι προβλήματα που αντιμετωπίζονται ενισχύοντας το κοινωνικό κράτος, μεριμνώντας για την οικονομική ανάπτυξη με όρους δίκαιης κατανομής της, δημιουργώντας ωφέλιμες υποδομές, ενισχύοντας την παιδεία και την υγεία, προστατεύοντας την αγορά εργασίας.

Είναι προβλήματα σημαντικά και επείγοντα, που η επίλυσή τους προϋποθέτει αλλαγή πορείας με όραμα και δομικές παρεμβάσεις. Με στοχευμένες πολιτικές μείωσης των ανισοτήτων, όπως Ρήτρα Απασχόλησης σε κάθε κυβερνητική πράξη ή νόμο που αφορά την ανάπτυξη και τις επενδύσεις, κίνητρα για νέες θέσεις εργασίας στο ιδιωτικό τομέα, ταυτόχρονη αποκατάσταση του αισθήματος «ασφάλειας» του εργαζόμενου, θεσμοθέτηση ενός Νέου ΕΚΑΣ για τους χαμηλοσυνταξιούχους που –λόγω των νόμων Κατρούγκαλου και Βρούτση- αυξάνονται συνεχώς. Ώστε να πολλαπλασιαστούν οι ευκαιρίες και να αυξηθεί η κοινωνική κινητικότητα, λαμβάνοντας σοβαρά υπόψη και την πρόκληση του δημογραφικού προβλήματος που αντιμετωπίζει η Ελλάδα. Με το σύγχρονο ευρωπαϊκό σοσιαλδημοκρατικό πρόγραμμα του ΠΑΣΟΚ – Κίνημα Αλλαγής.