Ημερίδα In Social: Αξιοβίωτη Ελλάδα 2030- Εθνικός διάλογος για την κλιματική αλλαγή και το περιβάλλον

Ανοίγοντας την ημερίδα του In Social «Αξιοβίωτη Ελλάδα 2030- Εθνικός διάλογος για την κλιματική αλλαγή και το περιβάλλον» ο Παναγιώτης Δημόπουλος, τέως Αντιπρύτανης Έρευνας και Ανάπτυξης, καθηγητής Οικολογίας του Τμήματος Βιολογίας στο Πανεπιστήμιο Πατρών επισήμανε την ανάγκη ενός εθνικού διαλόγου για τη μεγάλη πρόκληση της εποχής.

 «Οι πρόσφατες φυσικές καταστροφές έφεραν δυστυχώς στο σπίτι μας τους κινδύνους που η επιστημονική κοινότητα επισήμαινε εδώ και δεκαετίες. Το περιβάλλον βρίσκεται σε κρίση και η κοινωνία κατ’ επέκταση γιατί αυτό συνιστά υποβάθμιση των φυσικών πόρων, ένα γεγονός που σε συνδυασμό με τη ραγδαία εξέλιξη της κλιματικής κρίσης οδηγεί σε επιπτώσεις που πολλές φορές είναι και μη αναστρέψιμες και έχουν άμεσο αντίκτυπο στην οικονομία» σημείωσε προλογικά ο κ. Δημόπουλος.

«Ο εθνικός διάλογος για το περιβάλλον είναι αναγκαιότητα και όχι πολυτέλεια.Ή κάνουμε πρόοδο όλοι μαζί ή χάνουμε όλοι μας» πρόσθεσε ο κ. Δημόπουλος.

Κατά την πρώτη θεματική ενότητα «Κλιματική αλλαγή και ανθεκτικότητα», ο Μενέλαος Γαρδικιώτης, Πρόεδρος του Γεωτεχνικού Επιμελητηρίου, για να καταδείξει τις συνέπειες της κλιματικής αλλαγής έφερε ένα παράδειγμα για τις επιπτώσεις της στη γεωργία: «Το 2011 οι αποζημιώσεις του ΕΛΓΑ ήταν 57 εκατομμύρια ευρώ και τα τελευταία χρόνια έχουμε φτάσει στα 352 εκατομμύρια».

«Θέλουμε τον αγρότη να παράγει. Ο ΕΛΓΑ πρέπει να είναι ένα δίχτυ ασφάλειας για τον αγρότη, γιατί όσα λεφτά και να βρουμε αν συνεχίσουν έτσι τα μοντέλα, πάλι δεν θα φτάνουν» σημείωσε και πρόκρινε: Αλλαγή τεχνικών καλλιέργειας και αλλαγή ποικιλιών σε κάποιες καλλιέργειες μετά από επιστημονικές μελέτες εστιασμένες σε κάθε περιοχή. «Η βιοποικιλότητα είναι η λύση στην κλιματική αλλαγή» κατέληξε ο κ. Γαρδικιώτης.

Ακολούθως, ο καθηγητής του τμήματος Φυσικής του Ε.Κ.Π.Α., Κώστας Καρτάλης, αναφερόμενος στις βιώσιμες πόλεις, είπε ότι σίγουρα δεν μπορεί να ληφθεί ως παράδειγμα βιώσιμης πόλης αυτό της Αθήνας, επισημαίνοντας ότι «τα πρώτα θύματα της κλιματικής αλλαγής είναι οι ευάλωτες κοινωνικές ομάδες».

«Οι πόλεις έχουν έναν διπλό ρόλο. Αφενός, μεν, επειδή συμβάλλουν κατά 50% σε εκπομπές διοξειδίου του άνθρακα που προκαλεί το πρόβλημα της κλιματικής αλλαγής και, αφετέρου, πρέπει να φτιάξουν την ανθεκτικότητά τους. Να φτιάξουν μέτρα και δράσεις για να γίνουν πιο ανθεκτικές», συμπλήρωσε. 

Παράλληλα, ο κ. Καρτάλης υπογράμμισε ότι δεν υπάρχει ένας στερεοτυπικός τρόπος για να διασφαλιστεί η ανθεκτικότητα μιας πόλης λόγω των επιμέρους διαφοροποιήσεων, όπως για παράδειγμα το πολεοδομικό της σχέδιο. 

«Χρειάζεται να έχεις πολλά μικρά και μεσαία πάρκα μέσα στις πόλεις για να μπορέσεις να δημιουργήσεις αυτό που καλούμε ως “διαδρόμους αερισμού”», σημείωσε.  Επιπλέον, ανάφερε ότι αυτός ο πολεοδομικός σχεδιασμός που «τρέχει» σήμερα στις πόλεις, δεν μπορεί να ανταποκριθεί στους κινδύνους και τις προκλήσεις της κλιματικής αλλαγής, «χρειάζεται μια άλλη ματιά», όπως είπε, ενώ τόνισε την αναγκαιότητα μείωσης της παρουσίας του αυτοκινήτου μέσα στην πόλη.

Ο καθηγητής του τμήματος Μηχανολόγων Μηχανικών του Ε.Μ.Π., Κωνσταντίνος Μαθιουδάκης επέμεινε ότι «στην ενέργεια είναι κρίσιμες οι παρεμβάσεις που πρέπει να γίνουν» συμπληρώνοντας ότι «εμάς μας ενδιαφέρει περισσότερο τι μπορεί να γίνει στη δική μας χώρα και κατά πόσο οι παρεμβάσεις που γίνονται μπορούν να δώσουν ένα ενεργειακό σύστημα, το οποίο είναι ανθεκτικό».

«Ο Παγκόσμιος Οργανισμός Ενέργειας για το 2050 από τα μέτρα τα οποία βάζει συνολικά, υπολογίζει ότι η εξοικονόμηση θα δώσει περίπου το 25% της μείωσης των εκπομπών και από αυτό το 25% το μισό κομμάτι από αλλαγή της συμπεριφοράς των καταναλωτών και το άλλο μισό από αλλαγές τεχνικής φύσεως», ανέφερε υπογραμμίζοντας την ανάγκη επικράτησης εν τέλει των ανανεώσιμων πηγών ενέργειας έναντι των υφιστάμενων ορυκτών καυσίμων.

Με τη σειρά του, ο διευθυντής του ελληνικού γραφείου της Greenpeace, Νίκος Χαραλαμπίδης, ανέδειξε πως «έχουμε θεωρήσει ότι η αντιμετώπιση της κλιματικής αλλαγής θα γίνει βάζοντας φωτοβολταϊκά και ανεμογεννήτριες, το οποίο είναι ένα πολύ μικρό μέρος της αλήθειας.Δίπλα σε αυτό υπάρχουν οι μεταφορές, οι οποίες δεν θα πρέπει απλώς να γίνουν ηλεκτρικές, αλλά να γίνουν συλλογικά μέσα μεταφοράς. Θα πρέπει να έχουμε περισσότερο πράσινο στις πόλεις, περισσότερο χώρο για τους πολίτες και αυτό δεν γίνεται απλώς για να έχουμε καλύτερη ζωή, είναι απαραίτητο εργαλείο για την αντιμετώπιση της κλιματικής αλλαγής», πρόσθεσε. 

«Θα πρέπει να δώσουμε βάρος στην προστασία της βιοποικιλότητας, στα οικοσυστήματα, στα θαλάσσια οικοσυστήματα», σημείωσε ο κ. Χαραλαμπίδης, υπογραμμίζοντας: «Όχι απλώς επειδή πρέπει ή επειδή το επιβάλλει η ευρωπαϊκή νομοθεσία, αλλά γιατί είναι η πιο αποδοτική ασπίδα μας για την αντιμετώπιση της κλιματικής αλλαγής». 

Ο πρόεδρος της ΕΕΔΣΑ, Γιώργος Ηλιόπουλος, τόνισε την ανάγκη «να επαναχρησιμοποιούμε στο μέγιστο δυνατό τα υλικά, που έχουμε στην κατοχή μας. Άρα να μην έχουμε μιας χρήσης μόνο υλικά, αλλά πολλαπλών».

«Η κυκλική οικονομία που δίνει έμφαση στην μείωση των αποβλήτων, προσφέρει όχι μόνο τις περιβαλλοντικές ευκαιρίες για να σταματήσει η ανεξέλεγκτη ταφή, η οποία γίνεται χρόνια στη χώρα μας σε πολύ μεγάλα ποσοστά – άνω του 75% – και λιγότερα από 25% ανακυκλώνουμε», πρόσθεσε, ενώ στην Ευρώπη ισχύουν αντίστροφα ποσοστά.

Παράλληλα, ο κ. Ηλιόπουλος επισήμανε τη συμβολή των δήμων σε αυτή τη διαδικασία, αναφέροντας χαρακτηριστικά ότι «θα πρέπει να ξέρουμε τις επιδόσεις τους, καλές ή κακές», ενώ συμπλήρωσε ότι «πρέπει να ενισχυθεί η αποκομιδή των ανακυκλώσιμων, που δεν επιβαρύνει τον κρατικό προϋπολογισμό».

2^η θεματική ενότητα- Φυσικό περιβάλλον και ολοκληρωμένη διαχείριση

Στο πλαίσιο της δεύτερης θεματικής ενότητας «Φυσικό περιβάλλον και ολοκληρωμένη διαχείριση» της ημερίδας του In Social, η πρόεδρος του ΟΦΥΠΕΚΑ Μαρία Παπαδοπούλου επισκόπησε το έργο του οργανισμού με προεξάρχουσα την κατοχύρωση του Nature Greece, που προσδίδει προστιθέμενη αξία στα ελληνικά προϊόντα προστατευόμενων περιοχών.

«Ιστορία, παράδοση και φύση είναι τα συγκριτικά πλεονεκτήματα της χώρας μας που πρέπει να αξιοποιήσουμε ολιστικά» κατέληξε η Μ. Παπαδοπούλου.

Ο Ιερόθεος Ζαχαρίας, καθηγητής στο τμήμα Μηχανικών του Πανεπιστημίου Πατρών, αναφερόμενος στη διαχείριση υδατικών πόρων επισήμανε ότι «έγιναν τεράστια έργα, γκρίζες υποδομές, για να καλύψουμε την αυξημένη ζήτηση σε νερό. Επιλέξαμε ένα μοντέλο ανάπτυξης, που καταστρέφει τη φύση».

Ως προς τη Θεσσαλία, ο κ. Ζαχαρίας αντέτεινε ότι «θα έπρεπε να έχουμε δώσει περισσότερο χώρο στο ποτάμι, πλημμυρικές πεδιάδες, αναδασώσεις και υγρότοπους που θα λειτουργούσαν σαν σφουγγάρια»

Από την πλευρά της, η διευθύντρια της ορνιθολογικής εταιρείας Κωνσταντίνα Ντεμίρη, υπογράμμισε ότι «χρειαζόμαστε υγιή και ανθεκτικά οικοσυστήματα για να αντιμετωπίσουμε την κλιματική αλλαγή. Αυτή είναι η φυσική μας άμυνα».

Στην Ελλάδα που είναι ένα παγκόσμιο hotspot βιοποικιλότητας – όπως την χαρακτήρισε η Κ. Ντεμίρη- ,οι σημερινές πολιτικές δεν την προστατεύουν. «Ο κίνδυνος υποβάθμισης αυτής της βιοποικιλότητας εδράζεται στη νοοτροπία ότι είμαστε διατεθειμένοι να χάσουμε θύλακες βιοποικιλότητας προς χάριν της οικονομικής μεγέθυνσης» κατέληξε.

Ο επίκουρος καθηγητής στο τμήμα αειφορικής γεωργίας του Πανεπιστημίου Πατρών, Ιωάννης Κόκκορης, επέμεινε ότι η Ελλάδα πρέπει να γίνει πρωτοπόρος στην προστασία του φυσικού περιβάλλοντος και της βιοποικιλότητας.

«Σε μια μελέτη που έκανε το Πανεπιστήμιο Πατρών, η WWF, το Εθνικό Μετσόβειο Πολυτεχνείο έδειξε ότι μπορούμε να πετύχουμε τους ενεργειακούς στόχους μέσω ανανεώσιμων πηγών ενέργειας χωροθετώντας έργα ΑΠΕ εκτός περιοχών Natura» πρόσθεσε.

3^η θεματική ενότητα- Πρόληψη, προστασία, βελτίωση περιβάλλοντος

«Δεν μπορούμε να μιλάμε για το περιβάλλον, εάν δεν μιλάμε για οικονομική και κοινωνική ανάπτυξη στην ύπαιθρο. Χρειάζεται όραμα, στόχους και στρατηγική για ισχυρές, ανθεκτικές, ευημερούσες και διασυνδεδεμένες περιοχές της υπαίθρου το 2040. Περιοχές που αποτελούν τον ιστό της κοινωνίας και το σημείο όπου χτυπάει η καρδιά της οικονομίας μας» επισήμανε ο καθηγητής Δημήτριος Σκούρας ανοίγοντας τη θεματική ενότητα «Πρόληψη, προστασία, βελτίωση περιβάλλοντος» της ημερίδας του In Social.

Ο Νίκος Μπόκαρης, πρόεδρος πανελλήνιας ένωσης δασολόγων δημοσίων υπαλλήλων, υπογράμμισε την ανάγκη «να έχει η δασική υπηρεσία ένα ξεκάθαρο ρόλο στο κομμάτι της διαχείρισης των δασικών πυρκαγιών. Δηλαδή έναν αυτόματο μηχανισμό συνεργασίας με την πυροσβεστική ώστε το κράτος μας να επιτυγχάνει καλύτερα αποτελέσματα στο κομμάτι των δασικών πυρκαγιών».

Ο γενικός διευθυντής της WWF, Δημήτρης Καραβέλας, επικρότησε την πρωτοβουλία να ξεκινήσει ένας εθνικός διάλογος για την κλιματική κρίση και σημείωσε ότι «φέτος το καλοκαίρι κάηκαν 1,3 εκατομμύρια στρέμματα, χάθηκαν περιουσίες και άνθρωποι, κάηκαν δάση, και είναι πλέον σαφές ότι το σύστημα που έχουμε στη χώρα μας είναι απολύτως ανεπαρκές».Παρουσιάσε, δε, πέντε προτάσεις που έχει καταθέσει στο δημόσιο διάλογο η WWF.

Από την πλευρά της η επιστημονική συνεργάτιδα του ΕΚΠΑ Ελισσάβετ Φελώνη, τόνισε ότι «χρειαζόμαστε καλύτερα και περισσότερα δεδομένα και το επόμενα βήμα είναι ένας φορέας που θα διαχειρίζεται τα δίκτυα που αυτή τη στιγμή λειτουργούν κάτω από φορείς του δημοσίου και όχι μόνο. Να δώσουμε έμφαση στην ανάπτυξη των υδρολογικών δικτύων και κατά τη γνώμη μου πρέπει να είναι ένας κεντρικός κρατικός υδρολογικός φορέας».

Τέλος, ο Γιώργος Φαραγγιτάκης οικονομολόγος και βιολόγος, μίλησε για τα κέντρα περιβαλλοντικής εκπαίδευσης που έχουν αναπτυχθεί πανελλαδικά. «Με λύπη βλέπω ότι στις δημοσκοπήσεις δεν αναφέρεται η κλιματική κρίση, αλλά και στη Βουλή συζητούν για οτιδήποτε άλλο εκτός από αυτή» ανέφερε και χτύπησε καμπανάκι για το πρόβλημα της λειψυδρίας, «που δεν είναι στη σφαίρα της φαντασίας. Στην Ισπανία έχουν ήδη στερέψει λίμνες και ποτάμια».