Η σοσιαλδημοκρατία σήμερα: «Καιρός για update»

Άρθρο γνώμης στο “Res Publica”- το συνδρομητικό μας περιοδικό, του πρώην Υποψήφιου Ευρωβουλευτή και νυν DPO του Κινήματος Αλλαγής, Στέργιου Κωνσταντίνου

KANE “ΚΛΙΚ” ΣΤΗΝ ΕΙΚΟΝΑ ΚΑΙ ΓΙΝΕ ΣΥΝΔΡΟΜΗΤΗΣ ΣΤΟ ΜΗΝΙΑΙΟ ΣΥΝΔΡΟΜΗΤΙΚΟ ΠΕΡΙΟΔΙΚΟ ΤΟΥ “THESOCIALIST.GR” – H Ρ Θ Ε ! – ΤΟ 1ο “RES PUBLICA ΕΙΝΑΙ Ε Δ Ω! 

Τι είναι η Σοσιαλδημοκρατία σήμερα; Που τοποθετείται αυτό το ιδεολογικό ρεύμα στο παγκόσμιο κοινωνικό γίγνεσθαι τώρα που ο πλανήτης βρίσκεται «γριπωμένος» στο κατώφλι της 4ης Βιομηχανικής επανάστασης; Τι μπορεί να σημαίνει για την Ελλάδα και την Ευρώπη;

Για να μπορέσει κάποιος να απαντήσει σε αυτό το ερώτημα, θα πρέπει πρώτα να έχει απαντήσει στο τι ήταν η σοσιαλδημοκρατία χτες. Ή καλύτερα τι δεν ήταν! Τι ήταν αυτό που έκανε το ιδεολογικό ρεύμα που άλλαξε την Ευρώπη, να αποδυναμώνεται βαθμιαία; 

Κάποιοι το εξηγούν ως απόρροια του ριζικού μετασχηματισμού των μέσων παραγωγής. Άλλοι ως αποτέλεσμα της πτώσης της Σοβιετικής Ένωσης, που έριξε το τείχος που χώριζε τον κόσμο σε Δύση και Ανατολή και έδωσε την κυριαρχία στις Η.Π.Α.  Όποια και να είναι η ανάλυση, το συμπέρασμα είναι ένα: Η Σοσιαλδημοκρατία αποδυναμώθηκε γιατί έγινε ξεπερασμένη (outdated).

Η σοσιαλδημοκρατία, για ένα τεράστιο κομμάτι του 20ου αιώνα, απαντώντας στις ανάγκες των καιρών, έπαιξε κεντρικό ρόλο στην μετεξέλιξη της έννοιας της ίδιας της Δημοκρατίας μέσα από την προσάρτηση, στην εννοιολογική της υπόσταση, διαφόρων ριζοσπαστικών αρχών όπως είναι αυτό του κράτους πρόνοιας, της κοινωνικής δικαιοσύνης και του κράτους δικαίου. Ωστόσο, οι καιροί άλλαξαν και μαζί τους άλλαξαν και οι προκλήσεις και κοινωνικές ανάγκες. Εντούτοις, το ευρύτερο φάσμα της δημοκρατική αριστεράς και κατ’ επέκταση η Ευρωπαϊκή Σοσιαλδημοκρατία, επέλεξε να αγνοήσει τις αλλεπάλληλες αλλαγές που με τεράστια ταχύτητα περνούσε ο κόσμος με αποτέλεσμα τα διαρκώς επίκαιρα και επιτακτικά διακυβεύματα της, να μην μπαίνουν στα καλούπια της νέας εποχής και έτσι να γίνουν μια «πεπερασμένη ηχώ» άλλης εποχής. 

Είναι λοιπόν κρίσιμο, η σοσιαλδημοκρατία να συγχρονιστεί με την εποχή της. Ένας τρόπος να επιτευχθεί αυτό είναι μέσω της επικαιροποίησης του εννοιολογικού της χάρτη. Στο πλαίσιο αυτό θα πρέπει να γίνει ένας επαναπροσδιορισμός δομικών εννοιών αλλά και η προσθήκη νέων.

Ένα χαρακτηριστικό παράδειγμα είναι εκείνο του «κεφαλαιοκράτη» και του «προλετάριου». Σήμερα ως «κεφάλαιο» ορίζεται η πληροφορία και «κεφαλαιοκράτης» είναι αυτός που συλλέγει και διαθέτει την πληροφορία (κυρίως μέσω της χρήσης ψηφιακής πλατφόρμας). Αντίθετα, «προλετάριος», ορίζεται αυτός που «πουλάει» τα μοναδικά χαρακτηριστικά που απαρτίζουν την προσωπικότητα του με αντάλλαγμα τη χρήση μιας υπηρεσίας. Βεβαίως έτσι, η υπεραξία που καρπώνεται ο τεχνολογικός κεφαλαιοκράτης είναι τεράστια καθώς το «network effect» του έχει ήδη καλύψει το κόστος λειτουργίας της υπηρεσίας του. 

Παράλληλα, πολλές ψηφιακές πλατφόρμες έχουν δημιουργήσει μια καινούργια οικονομία (collaborative economy), η οποία αλλάζει τα δεδομένα στις υπάρχουσες δομές, πολλές φορές με δυσμενή αποτελέσματα (λ.χ. αύξηση των ενοικίων λόγω της αρρύθμιστης λειτουργίας της Airbnb).

Δεδομένου ότι βρισκόμαστε στο κατώφλι της 4ης Βιομηχανικής Επανάστασης, χρειάζεται άμεση ρύθμιση και θέσπιση κανόνων και ορίων σε ό,τι αφορά τις ψηφιακές πλατφόρμες αλλά και την Τεχνητή Νοημοσύνη, η οποία βασίζεται στις πληροφορίες αυτές για να εξελιχθεί. Εντούτοις, δεν υπάρχει μια συντονισμένη πολιτική δύναμη που να το διεκδικεί. Αντιθέτως, οι εκφραστές της σοσιαλδημοκρατίας μένουν βουβοί. 

Η οικολογία πρέπει να μπει στον πυρήνα του εννοιολογικού χάρτη της σοσιαλδημοκρατίας. Άλλωστε, είναι το μόνο ιδεολογικό ρεύμα, που ρεαλιστικά μπορεί να παίξει έναν εξισορροπητικό παράγοντα ανάμεσα στις «αχόρταγες» αγορές και τον εξασθενημένο πλανήτη, με θετικό πρόσημο για τη διάρκεια ζωής του τελευταίου. 

Οι εργασιακές σχέσεις, που διαρκώς δοκιμάζονται, πολλώ δε μάλλον τώρα που η τηλεργασία εισήχθη βιαίως στο modus operandi του ιδιωτικού και του δημόσιου τομέα. Τα ανθρώπινα δικαιώματα, που αποδείχθηκε ότι χρειάζονται νέα μέτρα για τη διασφάλιση του σεβασμού τους αλλά και συγχρονισμού τους με τις ανάγκες της εποχής (λ.χ. να αποτελεί ανθρώπινο δικαίωμα το διαδίκτυο). Το ασφαλιστικό, που δομήθηκε τον 20ο αιώνα, έχοντας ως δεδομένο την πλήρη απασχόληση της πλειονότητας της κοινωνίας, χρειάζεται άμεσα μια εναλλακτική προοδευτική πρόταση, που θα λαμβάνει υπόψη τα δημογραφικά και εργασιακά δεδομένα της εποχής.

Το συμπέρασμα; Η σοσιαλδημοκρατία σήμερα έχει επιτακτική ανάγκη αναβάθμισης για να μπει ξανά στο τιμόνι του προοδευτισμού. Έτσι θα μπορέσει να εκφράσει τις γενιές, που είναι απελπισμένες και τις μάζες, που σήμερα νιώθουν ορφανές. Το κυριότερο όμως είναι ότι επαναφέρει κάτι που εδώ και καιρό μοιάζει να έχει ξεχαστεί: Ελπίδα και πίστη για ένα καλύτερο αύριο!

ΔΙΑΒΑΣΕ Ο Λ Ο ΤΟ “RES PUBLICA”- ΓΙΝΕ ΣΥΝΔΡΟΜΗΤΗΣ Ε Δ Ω